424,425 (2)

chcą pomóc dziecku w odzyskaniu zdrowia, przez możliwość zabawy (kontaktów) z innymi dziećmi, a na ewentualnym, drobnym upominku po powrocie do domu skończywszy. Bardzo ważne jest, aby umożliwić dziecku stawianie pytań dotyczących pobytu w szpitalu i oczywiście na nie odpowiedzieć. Doświadczenie uczy, że nie należy przedstawiać szpitala w zbyt różowych kolorach, gdyż dziecko bardzo szybko przekonuje się, że rodzice nie "mówili prawdy. Poziom informacji musi być dostosowany do poziomu możliwości umysłowych chorego, inaczej trzeba przygotować dziecko w wieku przedszkolnym, a inaczej dziecko w wieku dorastania, inaczej takie, które będzie w szpitalu po raz pierwszy, a inaczej takie, które trafia tam kolejny raz. Jeśli rodzice sami bardzo boją się oddania dziecka do szpitala, to ten lęk paraliżuje możliwości właściwego przygotowania dziecka. Najgorszym z możliwych wyjść z tej trudnej sytuacji jest oszukiwanie dziecka i umieszczenie go w szpitalu „z zaskoczenia”. Tak potraktowane dzieci przeżywają szok — sprawiają ogromne trudności personelowi leczącemu i bardzo źle i długo adaptują się do warunków szpitalnych. Przede wszystkim jednak tracą zaufanie do swych rodziców, a jest to strata często niepowetowana i trudna do odrobienia. Oczywiście powyższe sugestie są tylko wskazaniem możliwych kierunków oddziaływania.

Kiedy dziecko przebywa już w szpitalu, a nie można go codziennie odwiedzać, dobrze jest dostarczać mu regularnie „dowodów miłości”, dowodów tego, że dziecko nadal jest członkiem rodziny, że rodzice myślą o nim i kochają je. Drobne upominki (szczególnie wykonane przez członków rodziny), książeczki, obrazki, listy itp. są bardzo ważnym substytutem bezpośredniego kontaktu rodziców z dzieckiem. Formą takiego już prawie bezpośredniego kontaktu jest rozmowa telefoniczna, niestety nie zawsze możliwa do zrealizowania. Znowu w o wieie gorszej sytuacji są dzieci małe, w stosunku do nich większość z wyżej wymienionych namiastek bezpośredniego, zwykłego kontaktu rodziców z dzieckiem nie może być zastosowana. Jedyne co można tu zrobić, to przekazać osobom z personelu pewne informacje o przyzwyczajeniach dziecka, np. dotyczących karmienia, dostarczyć dziecku jego ulubioną maskotkę czy „przytulankę”. Oczywiście wszystko to nie zastąpi bezpośredniego, intymnego kontaktu dziecka z matką i ojcem. Wielu rodziców zna i wykorzystuje z dobrym skutkiem mechanizm osładzania przykrości przez zapowiedź przyjemności, jaka np. spotka dziecko po powrocie do domu. I tak dla wielu dzieci zapowiedź, że po zabiegu usunięcia migdałów będą mogły jeść bez ograniczeń lody, jest celem, dla którego skł->nne są „przecierpieć” ten zabieg. Niektóre dzieci podczas pobytu w szpitalu z góry cieszą się, że po powrocie do domu zastaną tam upragnioną zabawkę albo zwierzę — psa, chomika, kanarka itp., które może dostałyby tak czy owak, ale dzięki temu, że jest to jakby „nagroda za pobyt w szpitalu”, leczenie jest mniej przykre.

Wiele jest działań, które rodzice mogą stosować i które stosują, aby zmniejszyć przykrości wynikające z rozstania ze środowiskiem rodzinnym. Każda matka i każdy ojciec najlepiej znają swoje dziecko i dlatego właśnie mogą znaleźć najskuteczniejsze dla ich dziecka działania, które sprawią, że hospitalizacja nie będzie zbyt przykrym i obciążającym psychicznie doświadczeniem.

Ograniczenia związane z leczeniem

Proces leczenia choroby przewlekłej wiąże się także z rozmaitymi ograniczeniami, często licznymi i poważnie zmieniającymi dotychczasowy tryb życia chorego dziecka, a nawet całej rodziny. W wielu chorobach przewlekłych występują ograniczenia diety i stanowią one integralną część postępowania leczniczego (cukrzyca, choroby przewodu pokarmowego, zaburzenia wchłaniania i przemiany metabolicznej, choroby nerek). Jednym z częściej występujących zaleceń lekarskich są ograniczenia aktywności ruchowej (choroby serca). W trakcie leczenia chorób nowotworowych zalecane są ograniczenia kontaktów chorego z innymi osobami, aby zmniejszyć groźbę infekcji u dziecka, którego odporność jest mała (spowodowana specyficznym leczeniem). Taka izolacja bardzo poważnie ogranicza kontakty z rówieśnikami, a za tym idzie możliwość zakłócenia prawidłowego rozwoju społecznego. Leczenie wiąże się także z koniecznością systematycznego przyjmowania leków, pewnych zabiegów (np. zastrzyki insuliny przy cukrzycy), a także systematycznych badań kontrolnych różnego rodzaju, niekiedy bolesnych. Przestrzeganie wszystkich nakazów i zakazów jest dla młodego człowieka bardzo trudne, gdyż bardzo często są one spostrzegane jako narzucone siłą. Młodzi pacjenci odmawiają przestrzegania zaleceń wyrażając w ten sposób bunt przeciwko losowi lub bunt skierowany przeciwko rodzicom (jako egzekutorom tych zaleceń). Zachowanie tego rodzaju bywa także sygnałem świadczącym o braku akceptacji swej zmienionej pod wpływem choroby i leczenia sytuacji życiowej. Ale niebezpieczne być może — tylko pozornie paradoksalnie — zbyt łatwe

425