48 (326)

48 Andrzej Kowalski

•    zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia, zwłaszcza przez zwiększanie dochodu na mieszkańca osób czynnych w rolnictwie

•    stabilizowanie rynków

•    zapewnienie dostępności produktów rolnych

•    zapewnienie konsumentom godziwych (rozsądnych) cen.

Koncepcja WPRjest próbą rozwiązania problemów zarówno ludności związanej z rolnictwem, jak i ludności niezwiązanej z tym sektorem. Z jednej strony polityka ta stanowi zabezpieczenie dla kontynuacji produkcji żywności w Europie i jest gwarancją jej jakości, z drugiej oddziałuje na rozwój ekonomiczny i społeczny mieszkańców wsi, a także na ochronę środowiska i krajobrazu. Wspólna polityka rolna oparta jest na trzech podstawowych zasadach:

•    zasada wspólnego rynku produktów rolnych (swobodny przepływ produktów rolnych i jednolite reguły interwencji w obrębie WE)

•    zasada preferencji europejskich (pierwszeństwo sprzedaży produktów wytworzonych we Wspólnocie)

•    zasada solidarności finansowej (wspólne pokrywanie kosztów interwencji). Instrumentarium WPR przewiduje zasadniczo dwa typy interwencji: rynkową

i strukturalną. System instrumentów rynkowych obejmuje środki interwencji wewnętrznej oraz środki ochrony zewnętrznej. Do środków interwencji wewnętrznej zalicza się między innymi: ustalanie ccn interwencyjnych, zakupy interwencyjne, dopłaty do przechowalnictwa i inne formy wycofywania z rynku nadmiernej podaży. Zakres ochrony zewnętrznej obejmuje między innymi: cła, subwencje eksportowe, kontyngenty, standardy, normy techniczne i przepisy weterynaryjne i fitosanitarne.

Polityka strukturalna służy przede wszystkim modernizacji użytkowania gruntów rolnych w celu zwiększenia ich wydajności i obejmuje między innymi instrumenty: restrukturyzacji gospodarstw, wyłączania gruntów z produkcji rolnej, ekstensyfi-kacji i konwersji produkcji rolnej, renty strukturalne, wcześniejsze emerytury, oddziaływanie na koncentrację podaży surowców i dostosowywanie jej do wymogów rynku poprzez tworzenie grup producentów¹.

W celu realizacji celów WPR wykształcił się system wspólnej organizacji sektorowych rynków rolnych, w ramach których podejmowane są odpowiednie działania. Pierwsze wspólne organizacje rynków (WOR) powstały w styczniu 1962 r. Nie oznaczały one jednak pełnej liberalizacji handlowej między państwami członkowskimi UE. Bariery zostały usunięte dopiero waz z utworzeniem Jednolitego Rynku w styczniu 1993 r. Jedność rynku oznacza całkowitą wolność wymiany handlowej

1

Zakres i zasady stosowania instrumentów WPR ulegały zmianom.