50 (293)

50 Andrzej Kowalski

• zmianie struktury wydatków wspólnotowych na wspieranie rolnictwa i rozwoju

obszarów wiejskich, polegającej na zmniejszaniu udziału na cenowe i dochodowe interwencje rynkowe.

Istotę reformy stanowiła kombinacja obniżek cen z bezpośrednimi rekompensatami oraz z wyłączeniem z produkcji zasobów ziemi. Od czasów reform MacShar-ry’ego możemy mówić o stopniowym przekształcaniu wspólnej polityki rolnej we wspólną politykę rozwoju obszarów wiejskich.

Kolejne zmiany wprowadzono w ramach Agendy 2000. Głównym celem reformy zwanej planem Fischlera było zwiększenie orientacji rynkowej w rolnictwie jako wstępny warunek rozwoju europejskiego sektora rolno-żywnościowego, wzrost jego efektywności i konkurencyjności oraz wzmocnienie strukturalnego i ekologicznego rozwoju obszarów wiejskich. Reforma miała też pozwolić na zmniejszenie wydatków na rolnictwo z budżetu UE. Decyzje podjęte w Berlinie w 1999 r. nie spełniły jednak oczekiwań. Instrumenty WPR nic rozwiązały problemów dochodowych rolników zarówno w płaszczyźnie dysparytetu dochodowego, jak i zróżnicowania dochodów-ludności rolniczej. Szacuje się. że około 75% środków pomocowych absorbuje zaledwie 25% gospodarstw. Brak znaczącego postępu w rozwiązywaniu kwestii dochodowej obok rosnących kosztów jego realizacji, wpływu na w-zrost cen płaconych przez konsumentów oraz zakłócanie wymiany międzynarodowej produktami rolnymi były i są głównymi przesłankami uzasadniającymi konieczność zmian. Presja zewnętrzna i wewnętrzna spowodowały konieczność przyśpieszenia reformowania zasad i celów' WPR. 26 czerwca 2003 r. ministrowie rolnictwa krajów Unii Europejskiej uzgodnili kierunki istotnej reformy wspólnej polityki rolnej¹. Polityka rolna UE zmienia się w kierunku mniejszej ochrony rynku oraz redukcji zakłóceń w handlu i na rynkach rolnych. Można się spodziewać, że dalsze reformy będą kontynuacją tego kierunku zmian. Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że nie uda się zachować dotychczasowego poziomu wsparcia, które dzięki w prowadzeniu szeregu nowych instrumentów, przede wszystkim płatności bezpośrednich, pozostawało na podobnym poziomie przez wiele lat.

WPR staje się bardziej ukierunkowana na potrzeby rynku przez oddzielenie wsparcia rolników- od kierunków produkcji rolnej, tzw. decoupling. Rolnicy uzyskują płatności bezpośrednie coraz słabiej powiązane z kierunkiem produkcji rolnej. Dzięk: temu podejmują decyzje produkcyjne, kierując się raczej sytuacją rynkowy i relacjami czynników produkcji w swym gospodarstwie, a nie wysokością dopłaty do produktu. Zwiększa to ich rynkowe nastawienie i konkurencyjność. Stopniowo zmienia

1

CAP Reform - Presidency Compromise (in agreement with the Commission) DS 223 0? Brussels, 30 June 2003, AGRI 217.