4645771756

50

ANDRZEJ WĘDZKI

Chaldejczyków, Persów, Fenicjan, Egipcjan, Greków i Rzymian. W fragmencie Bibliologii przechowywanej w Bibliotece Kórnickiej występuje identyczny podział: po krótkim wstępie następuje właściwa treść rozpoczynająca się od rozdziału pt. „O meczy książniczej aż do wprowadzenia chrystianizmu”. Następnie kolejno omówione są dzieje książki u Hebrajczyków, Chińczyków, Indian, Chaldejczyków, Persów i Fenicjan (na tym urywa się zachowany fragment rękopisu). Uderzyć tu musi poza analogicznym układem także identyczność terminologii zaświadczona zwrotem „o rzeczy książniczej”.

Analiza materiałów znajdujących się w omawianym tomie miscelaneów wskazuje, że były one własnością znanego historyka literatury Michała Wiszniewskiego^{1 2}, którego dalsze rękopisy, pomijane w wykazach jego spuścizny, znajdują się również w zbiorach Biblioteki Kórnickiej⁰. Wiadomo, że Michał Wiszniewski był uczniem, a następnie nauczycielem Liceum Krzemienieckiego³, którego bibliotekarzem a równocześnie wykładowcą w zakresie bibliologii był znany bibliograf Paweł Jarkowski (1781-1845)⁴. Wydaje się, że odnaleziony w materiałach Michała Wiszniewskiego fragment rękopisu jest tekstem wykładów krzemienieckich P. Jar-kowskiego.

Powstaje kolejne pytanie, jak doszło do przypisania przez Kurier Wileński autorstwa Bibliologii nieznanemu skądinąd prof. Załogieckiemu. Wydaje się, że sprawę tę można wytłumaczyć następująco. Uczniem Liceum Krzemienieckiego w latach 1817-1824, a więc w okresie wykładów P. Jarkowskiego był Karol Zało-ziecki (1798-1848). Po studiach prawniczych ukończonych na Uniwersytecie Warszawskim w r. 1827 Załoziecki przez kilkanaście lat zajmował różne stanowiska w wymiarze sprawiedliwości w Królestwie Polskim. W r. 1841 przeniósł się do Moskwy, gdzie na tamtejszym uniwersytecie objął katedrę polskiego prawa cywilnego, którą piastował do swej śmierci 13 lipca 1848 roku⁵.

Przypuszczalnie w ręce niezidentyfikowanego dotąd korespondenta Kuriera Wileńskiego wpadły notatki z wykładów P. Jarkowskiego pt. Bibliologia stanowiące kiedyś własność Karola Załozieckiego. Niezbyt krytyczny autor notatki w Kurierze Wileńskim zidentyfikował zapewne osobę właściciela skryptu z autorem Bibliologii. Popełnił też najprawdopodobniej błąd przy odczytaniu nazwiska Załoziecki podając je w formie Załogiecki, przy czym omyłkę tę mogła spowodować ^ często wówczas stosowana pisownia litery „Z” kursywą gotycką. W ten sposób powstała fikcyjna postać prof. Załogieckiego, którą należy skreślić z listy uczonych polskich zajmujących się bibliologią. Badaczy tej problematyki zainteresować może natomiast fakt odkrycia w Bibliotece Kórnickiej fragmentów wykładów P. Jarkowskiego, które w dotychczasowej literaturze uchodziły za zaginione⁶.

1

   M. Polaczkówna: Michał Wiszniewski 1830-1848. Rocznik Krakowski T. 12: 1910; G. Korbut: Wiszniewski Michał. W: Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej. T. 7, Warszawa s. 151-168.

2

   G. Korbut: Michał Wiszniewski i puścizna po nim. Warszawa 1901.

3

   Był uczniem Liceum Krzemienieckiego w latach 1808-1815. G. Korbut: Wiszniewski Michał s. 152.

4

   Polski Słownik Biograficzny. T. 10. 1964 s. 620.

5

   Biograficzeskij słowar profiessorow i priedpodawatielej lmpieratorskogo Mo-skowskogo Uniwersitieta 1755-1855. Część 2, Moskwa 1855 s. 335-6.

6

   P. Jarkowski: Bibliologia. Notaty i zapisy bibliologiczne. Krzemieniec 1814 cz. 1-2 rkps w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich obecnie zaginiony. Por. S. Vrtel -Wierczy ński: Teoria bibliografii w zarysie. Wrocław 1951 s. 34 przyp. 1.