4

brzmi: trzeba wywierać na nową administrację w Birmingham nacisk, zanim zacznie działać. Tak samo, jak

to miało miejsce dawniej. Mylimy się sądząc, że wybór

Alberta Boutwella na burmistrza zwiastuje okres powszechnego szczęścia. Chociaż pan Boutwell jest o wiele lepiej wychowany niż pan Connor, to obaj są segrega-cjonistami dążącymi do utrzymania status quo. Mam nadzieję, że pan Boutwell będzie na tyle rozsądny, by zrozumieć, że zdecydowany opór przeciwko desegregacji jest daremny. Jednakże nie nastąpi to bez presji ze strony zwolenników praw obywatelskich. Moi przyjaciele, muszę Wam powiedzieć, że w prawach obywatelskich nie udało nam się posunąć ani o krok naprzód bez stosowania presji sądów i hieniego oporu. Niestety wiemy z historii, że grupy uprzywilejowane rzadko oddają swoje przywileje dobrowolnie. Jednostki mogą dojrzeć światło moralne i dobrowolnie ustąpić z niesprawiedliwych pozycji, ale — jak przypomniał nam Reinhold Nie-buhr — grupy bywają bardziej amoralne niż jednostki.

Bolesne doświadczenie nauczyło nas, że ciemięzca nigdy sam nie daje wolności — ciemiężeni muszą się jej domagać. Szczerze mówiąc, nie udało mi się dotychczas uczestniczyć w bezpośredniej akcji przeprowadzonej w „odpowiednim czasie” zdaniem tych, którzy nie cierpieli bezprawnie z powodu segregacji. Od lat słyszę słowo „Czekajcife!” Znajomy ten dźwięk świdruje ucho każdego Murzyna. „Czekajcie” prawie zawsze oznaczało „Nigdy”. Powinniśmy się zgodzić z jednym z naszych wybitnych prawników, że „zbyt długie zwlekanie ze sprawiedliwością oznacza jej odmowę”.

Ponad 340 lat czekaliśmy na nasze prawa konstytucyjni i ustanowione przez Boga. Narody Azji i Afryki mkną z szybkością odrzutowców ku niezawisłości politycznej, a my wleczemy się z szybkością konnej bryczki, aby móc dostać filiżankę kawy w bufecie. Być może tym, którzy

nigdy nie poczuli kłującego żądła segregacji, łatwo jest powiedzieć: „Czekajcie’’. Ale kiedy widzicie, jak bestialski tłum bezkarnie linczuje Wasze matki i ojców, jak dla kaprysu topi Wasze siostry i braci; kiedy widzicie, jak ziejący nienawiścią policjanci przeklinają, kopią, a nawet zabijają Wasze siostry i braci; kiedy widzicie, jak przeważająca większość dwudziestu milionów braci — Murzynów gnieździ się w dusznej klatce nędzy pośród społeczeństwa obfitości; kiedy nagle widzisz, że jąkasz się, tracisz mowę, gdy próbujesz wytłumaczyć swojej sześcioletniej córce, dlaczego nie może pójść do wesołego miasteczka, które właśnie reklamowano w telewizji, i widzisz łzy wzbierające w jej oczach, gdy słyszy, że ogrody są niedostępne dla dzieci kolorowych; kiedy widzisz, jak w jej małej główce zbierają się złowrogie myśli zrodzony z poczucia niższości, które zaczynają paczyć jej osobowość, rozwijając podświadomą niechęć do białych ludzi; kiedy musisz wyszukiwać odpowiedź dla pięcioletniego synka, który pyta: „Tato, dlaczego biali ludzie tak źle traktują czarnych?”; kiedy wybierasz się w podróż na drugi koniec kraju i musisz noc w noc spać w niewygodnym kącie samochodu, ponieważ żaden motel nie chce cię przyjąć; kiedy dzień w dzień jesteś poniżany złowrogimi napisami „biali” i „kolorowi”, kiedy twoje imię brzmi „czarnuch” lub „chłopcze” (bez względu na to, ile masz lat), a twoje nazwisko „John”, zaś twojej żonie i matce nigdy nie dodaje.się szanowanego tytułu „pani”; kiedy dniem i nocą nie możesz zapomnieć, że jesteś Murzynem, ciągle chodzisz na palcach i nigdy nie wiesz, co cię spotka; kiedy od wewnątrz trawi cię strach, a z zewnątrz otacza niechęć, kiedw ciągle walczysz z zabójczym poczuciem niższości wówczas zrozumiecie, dlaczego uważamy, że trudno jest czekać. Przychodzi czas, kiedy przelewa się kielich wytrzymałości i ludzie nie chcą więcej być wtrącani w otchłań rozpaczy, ^am nadzieję,

• a