4 (193)

•    noszenie obuwia o wadliwej konstrukcji, powodującego zsuwanie się stopy do przodu i przenoszenie masy ciała na palce

•    zniekształcenie dotyczy najczęściej II palca, ponieważ jest on najdłuższy: zbyt krótki but zmusza go do ustawienia w pozycji zgięcia

Patomechanizm uszkodzenia:

•    kątowy przykurcz zgięciowy bliższych stawów międzypaliczkowych

•    gdy przykurcz nie przekracza 60° staw międzypaliczkowy dalszy ustawia się kompensacyjnie w nadmiernym wyproście i palec wspiera się prawidłowo swą opuszką o podłoże

•    przy zgięciach stawu miedzypaliczkowego większych niż 90° występuje prostopadłe przypieranie końca paliczka paznokciowego do podłoża i powstają bolesne odciski zarówno pod płytką paznokciowąjak i na grzbiecie palca

20. Paluch koślawy

Patogenną rolę odgrywa grzbietowe odgięcie pierwszego promienia tj. pierwszej kości śródstopia i paliczków palucha w stosunku do sąsiednich promieni („stopa egipska”).

Zniekształcenie polega na:

•    szpotawym ustawieniu I kości śródstopia

•    wystawaniu ku stronie przyśrodkowej głowy tej kości

•    odchyleniu palucha w jego stawie śródstopno-paliczkowym ku stronie bocznej

•    występuje równocześnie obniżenie przyśrodkowego sklepienia podłużnego stopy i geometryczne jego wydłużenie (metatarsalgia)

•    powstaje nadmierny ucisk obuwia od przodu na wystający paluch i wtórne skrócenie ścięgna długiego prostownika palucha

•    ścięgno to przebiegające po cięciwie łuku skrzywienia czynnie pogarsza koślawość palucha

•    w zespole przeciążenia głów kości śródstopia prócz szpotawego ustawienia I kości śródstopia istotną rolę odgrywa grzbietowy przykurcz sąsiednich palców, najczęściej palca II

•    paluch traci wtedy podparcie ze strony bocznej i zniekształca się koślawo

•    paluch koślawy ustawia się w stosunku do sąsiednich palców równolegle, jeśli są one odchylone koślawo, częściej podkłada się pod palec II i styka się swą opuszką z palcem III rzadziej nakłada się na grzbietową powierzchnię palców sąsiednich

•    w znacznych zniekształceniach paluch skraca się pronacyjnie wokół swej długiej osi i nie styka się z podłożem

•    głowa I kości śródstopia wskutek uniesienia jej ku stronie grzbietowej nie spełnia roli przednio-przyśrodkowego punktu podparcia stopy

•    wskutek koślawości palucha, przy szpotawym ustawieniu I kości śródstopia odsłania się i wystaje przyśrodkowo znaczna część głowy I kości śródstopia

•    pod wpływem ucisku obuwia, małych urazów, odmrożeń kaletka śluzowa pokrywająca przyśrodkową powierzchnię głowy ulega przewlekłemu stanowi zapalnemu, może też dojąć do jej zropienia

•    poszerzenie tęgości stopy wskutek szpotawości I kości śródstopia zwiększa rozstęp między głowami kości śródstopia I i II, a równoczesne odgięcie grzbietowe I kości przyczynia się do przeciążenia środkowych głów śródstopia (modzele pod wystającymi podeszwowo głowami kk. śródstopia II-III)

Zniekształcenia palców stopy wynikają pierwotnie z objawów niedomogi statycznej i mięśniowej stopy wrażliwej, częściowo mogą się zwiększać wskutek oddziaływania koślawego palucha np. palec II nakłada się na grzbiet palucha, a przez to wystaje ponad poziom innych palców, ucisk obuwia powoduje odcisk na tym palcu.

Leczenie zachowawcze:

•    ćwiczenia, szczególnie z uwzględnieniem podeszwowego zginania palców, głównie II

•    może być skuteczne w postaciach miernie zaawansowanych u osób, które mogą usunąć czynniki sprzyjające chorobie - niefizjologiczne obuwie, przeciążenie pracą w pozycji stojącej, otyłość

•    wskazane jest noszenie drewnianych sandałków zawieszonych na poprzecznym pasku

•    przy dużych dolegliwościach bólowych ze strony kaletki maziowej stosuje się wkładki obejmujące kaletkę i wsunięte pod podstawę palucha