54 55 (9)

54 Przyczyny i motywy zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw

54 Przyczyny i motywy zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw

Czynniki internacjonalizacji i globalizacji brani — model Yipa

W modelu Yipa (1996; 2004), podobnie jak w modelu Portera, wychodzi ^ sektorowych (branżowych) uwarunkować strategii przedsiębiorstwa, up^ głównych determinant strategii firmy właśnie w jej najbliższym otoczeniu ^ nesowym. Chociaż Yip pisze o czynnikach globalizacji sektora, to jednak głębszym zastanowieniu wydaje się, że tak naprawdę są to czynniki intemac^ lizacji sektora. Oddziaływanie czynników zidentyfikowanych przez Yipa w szej kolejności skłania bowiem firmy do podjęcia współpracy z zagranicą, a dop^ po przekroczeniu pewnego progu sprawia, że fumy te zączynają wdrażać strateg, globalną, którą traktujemy tutaj jako szczególny przypadek, wyższe, bard£: zaawansowane stadium strategii internacjonalizacji. Według Yipa istnieją cz^, grupy czynników sprawiających, że dany sektor może przejawiać większe |_t mniejsze skłonności do globalizacji (internacjonalizacji):

•    czynniki rynkowe,

•    czynniki kosztowe,

•    czynniki rządowe,

•    czynniki konkurencyjne.

Ideę czynników określających potencjał globalizacyjny sektora (stopień skłoę ności do lub stopień podatności na) przedstawiono na rysunku 7.

Obecnie podajemy za Yipem (2004, s. 44-45) przykłady czynników, któt> występują w poszczególnych grupach:

Czynniki rynkowe:

•    Dochód per capita w krajach uprzemysłowionych.

•    Upodabnianie się stylów życia i gustów (np. McDonald’* w Moskwi i wódka Stolicznaja w Ameryce).

•    Rozwój turystyki tworzący klienta globalnego.

•    Pojawienie się organizacji działających jako klienci globalni.

•    Wzrost regionalnych i globalnych sieci dystrybucji (np. w 2001 r amerykaś ska firma Wal-Mart była obecna w 10 krajach, francuska sieć Carrefom /Promodćs — w 31, niemiecka Metro — w 21, a japońska 7-Elęven —- w 21)

•    Pojawienie się marek światowych (np. Coca-Cola, Uevj’8, Microsoft).

•    Rozwój reklamy globalnej (np. Saatchi & Saatchi dla Brjtish Airways).

•    Media o zasięgu globalnym i regionalnym (np. CNN, MTV, Stąr TV w Azjij

Czynniki kosztowe:

•    Nieustanne dążenie do osiągania korzyści skali (jednak kosztem elastyci ności produkcji).

•    Przyspieszenie tempa innowacji technologicznych.

Rysunek 7

Potencjał globalizacyjny sektora

116 | Jo: Yip (2004, s. 43).

•    Postęp w dziedzinie transportu (np. zaangażowanie się Federal Gxpress w realizowanie pilnych dostaw przesyłek międzykontynentalnych).

•    Pojawienie się krajów nowo uprzemysłowionych o dużych zdolnościach produkcyjnych i niskich kosztach pracy (np. Chiny, Indie i Indonezja).

•    Wzrost kosztów opracowywania produktu w stosunku do długości jego życia rynkowego.

Czynoikl rządowe:

e Znoszenie barier taryfowych (np. Północnoamerykańskie Porozumienie o Wolnym Handlu —* NAFTA).

•    Znoszenie barier pozataryfowych (np. stopniowe otwieranie przez Japonię jej rynku wewnętrznego).

•    Powstawanie bloków gospodarczych (np. Unia Europejska i strefa euro).

•    Wzrost instytucjonalizacji handlu światowego (np. powstanie Światowej Organizacji Handlu — WTO).

•    Ograniczenie roli rządów jako producentów i konsumentów (np. denacjona-lizacja wielu branż przemysłowych w Europie).

•    Prywatyzacja w krajach, w których wcześniej dominowała własność państwowa (zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej).