wstęp do teorii polityki img 50

55

w zakresie przyczyniania się do zabezpieczenia potrzeb egzystencjalnych jego obywateli i społeczeństwa jako całości.

Polityka zagraniczna państwa, dążąc do wzrostu jego pozycji międzynarodowej, równocześnie formułuje oczekiwania, które dotyczą uznania przez inne narody i państwa jego zasług, osiągnięć gospodarczych, politycznych, naukowych czy kulturalnych a nawet często imponderabiliów. To sprawna, że interesy i cele koegz.ystencjalne dotyczą wprost sfery świadomości w stosunkach międzynarodowych. Omawiane żądania i życzenia wyrażają istotne potrzeby, a państwa często przejawiają dość dużą wrażliwość na ich lekceważenie przez innych uczestników-stosunków międzynarodowych. Spostrzeżenie to odnosi się przede wszystkim do stosunków epoki feudalnej, kiedy to często dochodziło do wojen między państwami (monarchami) rywalizującymi o prestiż i autorytet międzynarodowy.

Współcześnie szczególnie „uczulone” w tym względzie są wielkie mocarstwa, które w obronie własnego prestiżu posuwały się często do stosowania siły, W' tym także wojskowej, np. agresja USA na Grenadę w 1983 r.,czy naPanamęw 1989 r. Wartości prestiżowe są również bardzo wysoko stawiane w hierarchii celów' polityki zagranicznej mniejszych państw. Dotyczy to zwłaszcza państw cieszących się św-ieżo uzyskaną niepodległością, a także państw, w których nastąpił przewrót polityczny lub rewolucyjny. Właśnie te państwa najmocniej akcentują cele obrony głównych elementów własnego prestiżu międzynarodowego. Polska odrodzona po 1 wojnie światowej, a w jeszcze większym stopniu w okresie po 1945 roku bardzo mocno podkreślała na forum międzynarodowym wątki martyrologiczne swej historii i znaczenie wkładu Polaków we wspólne zwycięstwo koalicji sprzy mierzonych; po 1989 r. z kolei polscy politycy domagali się uznania ich wkładu w-- zapoczątkowanie demokratycznych przemian w bloku w-schodnim. Niekiedy zdar/a się, że w obronie „honoru”, jako wartości „bezcennej” państwa jrosuwają się nawet do wywołania wojny. Znanym przykładem tego typu postawy była „w'ojna futbolowa”, wazczęta przez Salwador przeciwko Hondurasowi po przegranym meczu piłki nożnej z reprezentacją tego kraju w 1976 r.

4.4. Kształtowanie i optymalizacja reguł funkcjonowania środowiska

międzynarodowego

Czwartym podstawowym celem polityki zagranicznej państw jest kształtowanie i optymalizacja reguł fiinkcjonowania środowiska międzynarodowego, a właściwie systemu stosunków międzynarodowych. Formułowane w związku z tym konkretne pomocniczce cele robocze wyrażają dążenia do zabezpieczenia realizacji wspólnych interesów z innymi państwami⁸¹, które nazywane są przez badaczy amerykańskich „oświeconymi (enlightened) interesami narodowymi”⁸². Ta grupa

¹¹ Lincoln P. Blumfield, The United Nations and US Foreign Policy: A New Look ar the National interesl. Boston: Little, Brown 1967, s. 31-32.

^v Walter Lippmann, The Cold War: A Study in US Foreign Policy, New- York: Harper 1947, i 134; Browar, op.cit., s. 94, 118, 120,212,220.