5 (1945)

W paśmie częstotliwości między rezonansem szeregowym Bwnoległym, rezonator kwarcowy zachowuje się jak cewka indukcyjna o dużej dobroci. Zastępując rezonatorem indukcyjność w generatorze Colpittsa lub cały obwód rezonansu szeregowego w generatorze Clappa, otrzymujemy proste generatory ze stabilizacją kwarcową (rys. 3.8).

Rys. 3.8. Generatory kwarcowe: a) schemat uproszczony, b) układ praktyczny [1]

Fabrycznie produkowane rezonatory mają częstotliwość w zakresie 400 Hzh-125 MHz, a wytwarzane laboratoryjnie 50 Hz-^300 MHz. Wymagana stabilność częstotliwości jest rzędu 10“⁵ dla prostych generatorów do 10'" dla generatorów wzorcowych.

3.2.8. Generatory RC

Podobnie jak było możliwe wykonanie wzmacniacza selektywnego z zastosowaniem elementów RC, możliwe jest również zbudowanie generatora napięć sinusoidalnych z obwodami RC.

Generator RC składa się ze wzmacniacza oraz z obwodu RC, tworzącego gałąź sprzężenia zwrotnego (rys. 3.9a) tak dobraną, by tylko dla jednej częstotliwości byt spełniony warunek fazy powstawania drgań. Warunek amplitudy jest spełniony przez odpowiedni dobór wzmocnienia wzmacniacza.

Rys. 3.9. Schemat blokowy generatora RC: a) z obwodem dodatniego sprzężenia zwrotnego, b) z obwodami ujemnego i dodatniego sprzężenia zwrotnego [1]

Ponieważ element) 'tywne generatorów RC pracują w klasie A, najczęściej stosuje się dwie pętle sprzężenia (rys. 3.9b), z których dodatnia zapewnia realizację warunków generacji, a ujemna — stabilizację amplitudy drgań.

W generatorach RC stosuje się powszechnie kilka typów obwodów (rys. 3.10), których część jest używana w układach napięciowych (ze wzmacniaczem o dużej impedancji wejściowej i małej wyjściowej), a część w układach prądowych (ze wzmacniaczem o małej impedancji wejściowej i dużej wyjściowej).

Rys. 3.10. Czwómiki stosowane w generatorach RC: a-rd) w układach napięciowych, e), 0 w układach prądowych, a), e) przesuwniki fazowe CR, b) przesuwnik fazowy RC, c), 0 gałąź selektywna mostka

Wiena, d) układ podwójnego T [1]

Przesuwnik CR (rys. 3.10a) nie obciążony na wyjściu, daje przesunięcie fazy o rt przy częstotliwości

/o =

(3.16)

Stosunek napięcia wyjściowego do napięcia wejściowego, będący w generatorze współczynnikiem sprzężenia zwrotnego, przy pulsacji ca₀ w tym przesuwniku wynosi

(3-17)

U,    1

— = P, = —

U, ¹    29

Gałąź selektywna mostka Wiena (rys. 3.10c) nie obciążona na wyjściu daje przesunięcie fazy równe zeru przy pulsacji

^wo =

RC

(3.18)

Stosunek napięcia wyjściowego do napięcia wejściowego w gałęzi selektywnej mostka Wiena przy pulsacji o₀ wynosi

U,

(3.19)

57