5 (2015)

sie przystopuje do pisania Dziennika. Odtąd będzie systematycznie notował ważniejsze wypadki dnia oraz własne spostrzeżenia i przeżycia.

Temu kilkunastoletniemu chłopcu przypadło w udziale być jednym z kronikarzy zagłady największego po Warszawie skupiska ludności żydowskiej w Polsce. W getcie łódzkim giną również jego najbliżsi: matka, później ojciec; siostra w czasie ostatecznej likwidacji getta zostaje deportowana do Oświęcimia. Sam zaś, na skutek ogólnego wyczerpania i głodu, zapada na zdrowiu. Z trudnością przychodzi mu pisanie, a nawet czytanie. Stan ten powoduje zahamowanie jego aktywności, a po zabraniu mu matki — zachwianie wewnętrznej równowagi. Umarł na gruźlicę płuc mając lat dziewiętnaście, w dniu 8 sierpnia 1943 roku.

Dziennik Dawida Sierakowiaka stanowi bardzo istotne i cenne źródło do dziejów getta łódzkiego. Na kartkach Dziennika znajdujemy wierne odbicie gettowej rzeczywistości, a w niektórych sprawach (na przykład konspiracyjne życie młodzieży) stanowią one, jak dotąd, jeden z nielicznych przekazów źródłowych. Informacje Autora, jak wynika z konfrontacji z innymi dokumentami — są wiarygodne. Zapiski Dawida Sierakowiaka, mimo że były kreślone ręką młodego chłopca, bardzo często uderzają trafnością spostrzeżeń i ocen.

Niestety Dziennik Dawida Sierakowiaka zachował się w sta nie niekompletnym. Zeszyt pierwszy obejmuje okres od 6 kwietnia do 23 października 1941 roku. Zeszyt drugi — od 4 czerwca do 6 icrześnia 1942 roku. Na to, że mamy przed sobą tylko pewien fragment jakiejś większej całości, wskazuje już wstępne zdanie pierwszego zeszytu: Rozpoczynam nowy zeszyt mego dziennika i z te; racji śmiem wyrazić życzenie, żeby stał się początkiem nowego, jaśniejszego i lepszego okresu w mym życiu niż ten, który się zawarł w zeszycie poprzednim. Ostatnia część cytowanego zdania mogłaby świadczyć, że mamy do czynienia z drugim z kolei zeszytem. Brak również zeszytu (czy zeszytów) za okres od 24 października 1941 roku do 4 czerwca 1942 roku. Nie wiadomo też, czy zapiski pod datą 6 września 1942 roku są końcowymi notatkami Dziennika. Najprawdopodobniej musiały istnieć jeszcze dalsze zeszyty.

Dziennik Dawida Sierakowiaka oddaje się do druku bez wprowadzenia jakichkolwiek skrótów czy zmian w tekście. Ograniczono się jedynie do usunięcia drobnych usterek językowych. ¹

W Sefatmltnaftungen

JsJrrgon? / Tir. 331

ttntłlo* 6cn 12. Pcjnnbtt 1921

Ff

9

UetorDnung

jut fienr.jcirfnung ber 3ubcn 2ct $evt Sfci¹5(tnUi)olt8t ijflt cinc cinfieitliftc tfcnnjeidjnung Set 3'-^|'⁾cⁿ i“^r ^°⁵ Scbtct b:s fflattgc¹ g gaues angcorbnct.

Sn Slbanbetung meinet SSctfugung com 14. 11. 1930, ,» monad] 3ubcn cinc gctbc 2irmbinbe 3u tragen ijabcn, “SS orbnc i di nad)(tcf)enbc's an:    „ „    , ’-ŃS

§ 1. śubcn habcn onf bet tcdjten Sruft¹ unb Siudicn¹

{Cite cincn 10 cm Ijoijcn gclben Saoibjtetn 3U tra«

rtfiTl    \    lr>t

§ 2. 2icfc Setorbnung tritł am 13. Sejcmbet 1939

lit iłtoft.    . . ..    I‘!«t

§ 3. £ic 'JTidjtbcfolcung biefer ^erorbnung roirb )tteng¹«^ ftcn3 beftraft.    ‘

5califcfj. bcu 11. 2c;»cmber 1039.

let Scgietungcprofibcnl gej. llebelfjoe¹;«jjjj

•Ł ----- - ₄ ft-

Zarządzenie władz niemieckich o znakach rozpoznawczych dla ludności

żydowskiej

władze hitlerowskie opracowały plan całkowitej likwidacji ludności żydowskiej. Jednym z etapów tego planu miało być getto, do którego wtłoczono całą ludność pochodzenia żydowskiego. 1 maja 1940 roku getto zostaje odcięte od świata zewnętrznego.

Za drutami okalającymi granice getta łódzkiego znalazło się ponad 160 000 osób. W późniejszym okresie do getta napływają wysiedleńcy z okolicznych miast i miasteczek oraz około 20 000 Żydów — wygnańców z Niemiec, Austrii, Czechosłowacji, Luksemburga. Los mieszkańców getta został z góry przesądzony przez okupanta. W tajnym okólniku prezydenta rejencji kaliskiej Uberhóra z dnia 19 grudnia 1939 roku czytamy: „Utworzenie getta jest oczywiście tylko posunięciem tymczasowym. Zastrzegam sobie decyzję, w jakich terminach i jakimi środkami oczyści się z Żydów getto, a tym samym miasto Łódź. Ostatecznym celem musi być w każdym razie całkowite wypalenie tej zarazy".

Getto łódzkie pomyślane przez okupanta jako tymczasoice miejsce odizolowania Żydów szybko przekształca się w swoisty obóz pracy, pełen ta-

1

W getcie łódzkim w ciągu niespełna pięciu lat rządóio hitlerowskich uległo totalnej zagładzie bogate w tradycje środowisko żydowskie w Polsce.

Prześladowania i terror okupanta w stosunku do Żydów rozpoczynają się natychmiast z chwilą zajęcia Łodzi. Już w pierwszych miesiącach wojny