Wikingowie
Opis ten, podobnie jak zapiski podróżników arabskich, potwierdza, że osadnicy wikińscy zachowywali skandynawskie zwyczaje i język. Obraz ów nie znajduje pełnego potwierdzenia w znaleziskach archeologicznych. Ślady obecności Skandynawów są znacznie rzadsze niż na Zachodzie, ma to jednak swoje uzasadnienie. Wykopaliska archeologiczne natrafiły na przykład na ślady opisywanych przez Ibn Fadlana pochówków łodziowych, ale należy pamiętać, ze był to rodzaj kremacji, a nie złożenie do grobu. Duże znaczenie miały także inne uwarunkowania badań — pozostałości osadnictwa wikingów w Nowogrodzie i w Starej Ładodze odkryto podczas prac towarzyszących przebudowie tych miast w czasach Związku Radzieckiego.
▼ Szkatułka z Kamienia Pomorskiego w Polsce. Szkalulka z poroża łosia i drewna, * w wykonana w stylu Mammen, przestawia splecione nwtyuy zwierzęce i roślinne. Jest to fotografia kopii — oryginalna szkatułka uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej.
Najbardziej charakterystyczne dla kultury wikingów znaleziska pozostałości osadnictwa pochodzą jednakże z wykopalisk na stanowiskach takich jak Gniezdowo, gdzie badano kopce wikingów nie w centrum miasta, ale na przeciwległym, nie zamieszkanym brzegu rzeki. Może to więc świadczyć, że we wczesnym okresie osadnictwa wikingowie żyli w osobnych osiedlach. Nieliczne odkrycia zabytków pochodzenia skandynawskiego potwierdzają również tezę, że w archeologii często wiele zależy od szczęśliwego przypadku.
Wikingowie
▼ Skarb z Borucina z X wieku, PoLika. Zawiera srebrne naszyjniki i paciorki pochodzące z różnych miejsc. Łańcuch zakończony głowami zwierząt pochodzi ze Skandynawii, częsc paciorków z Rusi, a częsc ze Wschodu.
113
Archeolodzy przebadali kilka osad położonych wzdłuż szlaków rzecznych. W mieście Nowogród odkryto ślady intensywnego osadnictwa z