5 (92)

240 Elżbieta Kacperska

Unia polityczna oznacza unifikację zarówno polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej krajów wchodzących w skład ugrupowania integracyjnego. Unia ta dąży do stworzenia „wspólnej polityki obronnej oraz ustanowienia organów ustawodawczych i wykonawczych o kompetencjach ponadpaństwowych”¹.

Pełna integracja ekonomiczna oznacza przejście od skoordynowanych w ramach ugrupowana rodzajów polityki ekonomicznej do jednej polityki² poprzez całkowite ujednolicenie w skali międzynarodowej podstawowych reguł i zasad funkcjonowania gospodarki, a także polityki wewnętrznej i zagranicznej³.

Oprócz wymienionych form integracji pojawiają się też inne, np. międzynarodowe organizacje gospodarcze, które grupują państwa zmierzające do integracji w celu wspomagania czy koordynowania polityki prointegra-cyjnej. Przykładem takiej formy integracji była RWPG - Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej⁴ czy LAIA- Stowarzyszenie Integracyjne Ameryki Łacińskiej⁵.

5. Typy (modele) powiązań integracyjnych

,Model integracji jest to całościowy obraz ugrupowania integracyjnego obejmujący zespół jego głównych właściwości, w tym zwłaszcza podział kompetencji między organami międzynarodowymi i ponadnarodowymi a rządami krajów członkowskich”⁶ oraz między centralnymi ośrodkami władzy gospodarczej w poszczególnych krajach a przedsiębiorstwami.

W gospodarce rynkowej są rozpatrywane dwa modele integracji:

□    model integracji międzynarodowej,

□    model integracji ponadnarodowej.

Model integracji międzynarodowej - najczęściej występujący w gospodarce światowej, jest określany jako integracja równych partnerów.

Decyzje integracyjne w tym modelu są podejmowane wyłącznie przez instytucje narodowe, które są suwerenne zarówno w momencie integracji, jak i w stanie zintegrowania. Ośrodek międzynarodowy w tym modelu ma charakter koordynacyjny. Decyzje przekazywane do państw członkowskich z organów międzynarodowych mają charakter dobrowolności⁷. Model ten najczęściej działa na podstawie mechanizmu wolnej konkurencji i handlu.

Model integracji ponadnarodowej jest charakterystyczny dla bardzc zaawansowanego procesu integracji; we współczesnej gospodarce światowej realizowany tylko przez Unię Europejską. W modelu tym integrujące się państwa świadomie i dobrowolnie ograniczają swoją suwerenność ne rzecz odpowiednich instytucji i organów ponadnarodowych. Jest on związany z interwencjonizmem⁸, gdzie ośrodki krajowe i ponadnarodowe oddziałują na gospodarkę głównie przy użyciu narzędzi polityki makroekonomicznej.

Integrować mogą się partnerzy równi pod względem ekonom iczno--politycznym, jak też partnerzy nierówni, stąd w literaturze przedmiotu wyróżnia się cztery typy integracji (tabela 3).

Tabela 3

Typy integracji gospodarczej według charakteru powiązań integracyjnych

Typy integracji	Przykłady ugrupowań lub powiązań integracyjnych
Międzynarodowa integracja umowna państw suwerennych (integracja równych partnerów)	EFT A.CEFT A,N AKT A, MERCOSUR , do niedawna również EWG/WE
Ponadnarodowa integracja umowna państw dobrowolnie ograniczających suwerenność na rzecz instytucji integracyjnych (integracja równych partnerów)	Unia Europejska
Integracja politycznie nierównoprawna, tzn. politycznie podporządkowana jednemu krajowi (integracja nierównych partnerów)	W przeszłości Wielka Brytania, Francja i ich kolonie, oraz Wielka Brytania - kraje Wspólnoty Brytyjskiej itp.
Integracja gospodarcza nierównoprawna, tzn. gospodarczo podporządkowana jednemu krajowi (integracja nierównych partnerów)	j.w„ do niedawna Kanada - Meksyk - USA, częściowo niektóre kraje Ameryki Środkowej (np. Panama, Kostaryka, Honduras, Gwatemala itp.) - USA.

Źródło: E. Oziewicz (red.), Procesy..., op. cit., s. 24.

1

   E. Oziewicz (red.), Procesy..., op. cit., s. 19.

2

   P. Bożyk, J. Misala, Integracja ekonomiczna, PWE, Warszawa 2003, s. 40.

3

   Ibidem, s. 196 i nast.

4

   Szerzej P. Bożyk, J. Misala, M. Puławski, Międzynarodowe..., op. cit., s. 382-384.

5

   Szerzej Procesy..., op. cit., s. 22.

6

   P. Bożyk, J. Misala, M. Puławski, Międzynarodowe..., op. cit., s. 373.

7

   Szerzej: ibidem, s. 374.

8

   Szerzej: ibidem, s. 375-376.