68 69 (11)

powierzchnię kończyn. Unosimy wtedy wygaszoną budkę (aby w czasie zmiany pozycji chory się nie oparzył rozgrzanym szkłem żarówek). Temperatura komory może wynosić 37 do 50°C. Czas zabiegu 20—30 minut. W czasie zabiegu sprawdzamy wygląd skóry. Podczas naświetlań porażonych kończyn dolnych należy zabieg prowadzić przez cały czas pod kontrolą.

Ustawienie świetlanki na okolicę jamy brzusznej. Pacjent ułożony jest na plecach. Ustawiamy budkę tak, aby obejmowała przestrzeń od łuku żebrowego do przedniej powierzchni ud. Temperatura komory 40—45°C, czas zabiegu 15—20 minut.

Ustawienie świetlanki na klatkę piersiową. Przeważnie stosujemy przegrzanie tylnej powierzchni klatki piersiowej. Czas zabiegu 15—20 minut. Temperatura komory nie powinna przekraczać 45°C. Postępowanie ogólne jak uprzednio.

Ustawienie świetlanki na okolicę lędźwiową i stawów krzyżowo-biodrowych. Pacjent leży na brzuchu. Swietlankę ustawiamy nad okolicą lędźwiowo-krzyżową. Temperatura komory 40—60°C. Czas zabiegu 20—30 minut.

TECHNIKA NAŚWIETLANIA (PRZEGRZEWANIA) W SOLARZE

Wykonanie zabiegu. Chory wchodzi do szafki całkowicie rozebrany lub okryty prześcieradłem i siada na krześle. Regulujemy wysokość krzesła zależnie od wzrostu chorego, tak aby głowa znalazła się na zewnątrz komory. Wokoło szyi zakładamy ręcznik celem uszczelnienia otworu. Zamykamy drzwi i pokrywę górną. Drzwi powinny posiadać klamkę dwustronną, która pozwoli zarówno na otwieranie ich przez chorego od wewnątrz, jak i przez personel obsługujący. Na głowę i serce należy choremu zastosować okład chłodzący. Pod stopy ustawiamy drewniany stołeczek, aby chory mógł siedzieć wygodnie bez zwisających kończyn. Włączamy stopniowo zestawy żarówek. Gdy temperatura komory osiągnie poziom 40°C (po 5—10 minutach od chwili włączenia żarówek), chory zaczyna się silnie pocić. Wyłączamy wtedy część żarówek, utrzymując temperaturę przez dalszy okres zabiegu (w ciągu 10—15 minut) poniżej 50°C (wyższa temperatura w komorze może być zastosowana wyjątkowo na zlecenie lekarza). Po ukończeniu zabiegu, który trwa od 15 do 20 minut, wyłączamy stopniowo zestawy żarówek. Chory po zabiegu winien otrzymać letni natrysk i odpocząć w leżalni przez 1 godzinę. Zabiegi stosuje się 2 razy tygodniowo. Ogólna ilość zabiegów zależy od wskazań.

Przygotowanie chorego do zabiegu i kontrola wykonania. Przegrzewanie całego ciała w komorze świetlnej Kelloga jest uważane za zabieg wyczerpujący. Wskutek silnego pocenia się chory odwadnia się znacznie. Jeżeli celem zabiegu nie jest odwodnienie, możemy podawać choremu płyny. Należy jednak wziąć pod uwagę, że podawanie płynów w okresie pocenia zwiększa ten proces. Ustrój tracąc wodę przez wzmożone pocenie wykorzystuje przede wszystkim jej zapas w jelitach. Skutkiem tego mogą występować po zabiegu zaparcia i bóle głowy. Aby tego uniknąć, polecamy przed zabiegiem wykonać choremu wiew oczyszczający (lewatywę) i podać mu odpowiednią ilość (2 szklanki) dobrze osłodzonej herbaty oraz jedną łyżeczkę soli kuchennej. Nie należy stosować przegrzewać po obfitym posiłku, ponieważ mogą wystąpić wymioty. Przed zabiegiem badamy tętno, ciepłotę, ilość oddechów na minutę i notujemy wagę chorego. W czasie zabiegu należy sprawdzać stan chorego. Jeśli tętno przekroczy 100 uderzeń na minutę i oddech stanie się nieregularny, przerywamy zabieg. Objawem zwiastującym zapaść naczyniową może być silne zaczerwienienie twarzy z odcieniem sinawym oraz równoczesne zblednięcie skóry wokoło ust (charakterystyczny trójkąt od skrzydełek nosa do wargi górnej). Sala, w której zabieg się odbywa, powinna być dobrze przewietrzona.

W czasie przegrzewania występuje zaróżowienie skóry. Jest to objaw normalny, tak samo jak obfite pocenie. Po zabiegu stwierdza się przeważnie podniesienie ogólnej ciepłoty ciała o 1—1,5°C, częstość tętna i ciepłota zwiększają się stopniowo w miarę trwania zabiegu. Odczyn ogólny zależy od osobniczej wrażliwości chorego na ciepło.

Czas trwania zabiegu i wysokość temperatury w komorze zależy przede wszystkim od stanu i reakcji chorego. Jeśli obfite pocenie występuje szybko, należy skrócić czas zabiegu i obniżyć temperaturę komory.

Po nagrzewaniu chory otrzymuje letni natrysk, zostaje owinięty suchym prześcieradłem, okryty kocem i odpoczywa w leżalni około 40 minut. Należy wówczas zbadać tętno, ciepłotę i wagę ciała chorego. Spadek wagi ciała po zabiegu może wynosić 400—800 g. Po podaniu płynów ustrój szybko wyrównuje ubytek na wadze, ponieważ jego przyczyną jest utrata wody. Przez proces pocenia ustrój oprócz wody wydala reszty przemiany azotowej (mocznik, kwas moczowy), chlorki oraz uboczne szkodliwe produkty przemiany materii i toksyny.

Wskazania. Przegrzewania w Solarze zalecane są w przewlekłym gośćcu, nerwobólach, przewlekłym zapaleniu nerwów, w chorobach przemiany materii (cukrzyca, otyłość), w przewlekłych chorobach skóry (łuszczyca, świąd, czyraczność), w stanach zatrucia, zwłaszcza metalami (ołów, rtęć, bizmut).

Przeciwwskazania stanowią: gruźlica, krwotoki, skłonność do krwawień, wyniszczenie ogólne, osłabienie, nadczynność tarczycy, niewydolność krążenia, choroby nerek.

Szkodliwości powodowane przedawkowaniem. Przedłużone i zbyt intensywne (przy zbyt wysokiej temperaturze komory) przegrzewania w świetlankach mogą wywołać niepożądane objawy uboczne. Wymienimy tutaj: stan nadmiernego przegrzania ustroju, uderzenia krwi do głowy, zawroty i bóle głowy, zapaść, nadmierne odwodnienie, spadek ciśnienia krwi, osłabienie ogólne i osłabienie mięśnia sercowego, znaczny ubytek na wadze, oparzenia termiczne.