68

„Mała dziewczynka przychodzi do szkoły po raz pierwszy. Atmosfera jest przyjacielska i nieformalna. Część jej strachu i niepokoju znika, gdy nauczycielka wita ją ciepło i przedstawia innym dzieciom. Kiedy nadchodzi czas rozpoczęcia lekcji wszyscy siadają razem w kręgu. Nauczycielka prosi dzieci, aby opowiedziały o jednej rzeczy, która je interesuje, jednej rzeczy, którą lubią robić. Zainteresowanie nauczycielki wypowiedzią każdego dziecka jest ewidentne i mała dziewczynka relaksuje się nawet bardziej. To może być interesujące.

Wiele miłych i interesujących rzeczy znajduje się w pokoju — książki, mapy, obrazy, klocki, kredki i papier, trochę zabawek — i wkrótce dzieci zaczynają badać ich środowisko. Nasza mała dziewczynka ogląda książkę z obrazkami o dzieciach z innego kraju.

Kiedy nauczycielka zwołuje dzieci znowu razem, prosi dziewczynkę, aby coś opowiedziała. Nasza mała zaczyna opowiadać o zakupach z mamą. Nauczycielka drukuje część opowiadania na tablicy i wskazuje słowa oraz litery. I tak zaczął się pierwszy dzień.”

Dziewczynka nauczyła się, że:

—    jej zaciekawienie jest dobrze widziane i oceniane;

—    nauczycielka jest przyjazna i opiekuńcza;

—    może uczyć się nowych rzeczy, sama lub z pomocą nauczycielki;

—    jest tu miejsce na spontaniczność;

—    może mieć swój wkład w grupowe uczenie się;

—    posiada swoją wartość jako osoba.

W takiej humanistycznie zorientowanej szkole — pisze dalej C. Rogers — znajduje się wiele elementów, które dziecku będą towarzyszyć przez lata.

—    Będzie brało udział w wybieraniu czego chce i potrzebuje się uczyć.

—    Będzie się uczyło czytania i matematyki szybciej niż jego rówieśnicy z innych szkół.

—    Będzie znajdować ujście dla swej twórczości.

—    Będzie się stawać bardziej ekspresywne zarówno w swych uczuciach, jak i myślach.

—    Będzie rozwijać zaufanie do siebie i akceptację siebie.

—    Odkryje, że uczenie się jest interesujące.

—    Będzie wyczekiwało pójścia do szkoły.

—    Będzie lubiło i szanowało nauczycieli, a także będzie przez nich łubiane i szanowane.

—    Znajdzie w szkole miejsce dla wszystkich swoich rozległych zainteresowań.

—    Będzie rozwijać swą wiedzę o źródłach i sposobach odkrywania tego, co chce wiedzieć.

—    Będzie czytać, myśleć i dyskutować o ważnych społecznych sprawach swoich czasów.

—    Odkryje, że niektóre rzeczy są bardzo trudne do nauczenia się; wymagają wysiłku, koncentracji i samodyscypliny.

—    Nauczy się podejmować zadania wspólnie z innymi oraz wspólnie z nimi pracować dla osiągnięcia celu.

—    Znajdzie się na drodze do stawania się osobą wykształconą, uczącą się, jak się uczyć.

Pedagogika humanistyczna dość rzadko posługuje się badaniami empirycznymi z ich interpretacją statystyczną. W tym jednak przypadku, odnoszącym się do podstawowych założeń pracy edukacyjnej według koncepcji C. Rogersa, udowodniono, że autentyczność, empatia i bezwarunkowa akceptacja (Aspy, Roebuck, 1974) korelują pozytywnie, w stopniu istotnym statystycznie z takimi sprawami, jak problemy z dyscypliną i negatywna postawa wobec szkoły. Ponadto stwierdzono istotny statystycznie wzrost postępów w nauce, przyspieszenie tempa uczenia się przedmiotów szkolnych, podwyższenie samooceny uczniów, zdolności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. Uczniowie stali się bardziej zaangażowani w proces uczenia się, zadają więcej pytań, są bardziej odpowiedzialni za swoje plany i bardziej skłonni do współpracy. Zmniejszyła się ich bierność, absencja w szkole oraz słowna i fizyczna agresywność.

Badania pozwalające wyciągnąć powyższe wnioski były prowadzone przez Narodowe Konsorcjum do Spraw Humanizacji Edukacji (Aspy, Roebuck, 1974).

127