yr
Rorwdj prasłowiańskiego / przed spółgłoskami miękkimi
pmsł. / |
polskie 'er |
rosyjskie er |
ozeskie r (er) |
serb.-chorw. jr |
) *trpditi •pfstenfc | *6fn ifci *mMti *ćetvftb 1 *tilpĆti |
twierdzić pierścień czernić mierzić ćwierć oierpieć |
TBepnlHTŁ nlepcrcHB UepillHTŁ Mep3>HTI> uleTBCpTB Tepnlen. |
tyrditi prsfcen ćemiti mrzet ćtvrt trpĆti |
tvfditi prsten cfnjeti mfziti ćetrrt tfpjeti |
Rozwój prasłowiańskiego f przed spółgłoskami wargowymi 'f J / i tylnojęzykowymi
prasł. f |
polskie 'erz |
rosyjskie er |
czeskie r |
serb.-chorw. r |
*yfba |
wierzba |
Blepóa |
yrba |
yrba |
*vłXT> |
wierzch |
Bepx |
yrch |
yrh |
*svrbeti |
świerzbieć |
CBepÓleTŁ |
syrbeti |
syrbjeti |
*8T»mfkati |
zmierzchać |
CMepid aTBCH |
smrńkati se |
smrknutise |
sę |
się | |||
*yfgati |
wierzgać |
CBeprHlyTB |
yrhati |
svrgnuti |
(zrzucić) |
(zrzucić) | |||
*mfva |
mierzwa |
— |
mrva |
mrva |
(kruszyna) | |
Z zestawionych przykładów widać, że w językach czeskim i serbsko-chorwackim utrzymuje się r zgłoskotwórcze, ale już stale twarde. W języku rosyjskim zachowało się zróżnicowanie twardości i miękkości, jednak zamiast zgłoskotwórczych r— r rozwinęły się połączenia or — er ('or); w staroruskim przed XII wiekiem było tu ar — ar.
Najbardziej zróżnicowany jest rozwój tych głosek w języku polskim. Podobnie jak w rosyjskim zachowało się u nasirozróź-nienie-twardchści i miękkości oraz zamiana pojedynczy eh.. samogłosek r — i,Jia połączenia ar — ir .W polskim rozwoju nie było zatem wymowy ar — art jak w staroruskim.)
1) Zamiast r twardego już najdawniejsze polskie zapisy mają normalnie ar, np. Karchowo, Kar8, Sarbinowie, Targosza w ,,Bulli“.
68