586 (2)

RUDY I FABRYKI ZELAZ.IIE S7.mD7.KIE.

53+

madza się. Prezydnie na niey Dozorca rudy , zasiada dwóch pierwszych Fry-szcrzów, dwóch maiących piece, i innych dwóch, których Dozorea rud przybiera , wszyscy iednak wprzód nim w Radzie zasiądą, przysięgę muszą--wykonać.

Rudy Danmoryhkis.

V? Roslagti o ii. mil od Miasta Upsal, znayduią się rudy Dasmoiyiskie,' wydalę żelazo najlepsze 5 w nich wiele iest małeryałów Kuso dodaiących, zaczem rzadko do mch kamienia wapiennego dodaią.

llstmemora leży w wielkiej dolinie, radne doły są na brzegu wielkiego ieziora ; żyły rudy idą prawie równolegle względem ieziora , ciągną się od wschodu letniego dnia przesilenia, ku wschodowi zimowemu. Można mówić, że wszystkie idą w g-ląbsz perpffodykularnie, lubo niektóre t nich ciągną się ku zachodowi zimowemu. Wszystkie góry Dattmoryiikie małą g*.i~ ttity czerwonawe , pomiędzy któremi blisko rudy , ,znayduie się PeimiU.r mający żyłki różnych kolorów. Rudy nie tykają się granitów , lecz ;są zamknięte w gtazie modcawym , w pomiemonym głazie, wiele innych rud Szwedzkich znayduie się.

W górze długiey około yco, szerokiey Około too. sążni, biorą radę z trzech żył równoległych, które łatwo bardzo rozeznać. Teraźr.-uy-szych czasów rachiuą tara 1 o. dołów, z których 8 • iest zuacznieyszych. Doły wzmiankowauo są bardzo głębokie, i wielkie', najgłębszy dół ma głębokości go. Sążni, dla wod nie mogą iść glybiey. Rudę Danmoryiibą wydoby-waią iak poprzedzaiące, to iest: od wierzchu zacząwszy bii;j dół coraz to głębszy. Tameczne doły są bardzo wielkie , bo z wspommonych ieden iest szeroki na 30. sążni, a zaś dłuższy daleko. Ktokolwiek stanie nad przepaścią tak obszerną i głęboką, zwłaszcza gdy się do samey dziury przybliża , zadrżeć musi. W wspomniouych dołach nic-masz żadnego 'stęplowauia, ponieważ skala i ruda, z którcy boki dołu składają się , same przez się utrzymują się.

Około dołu iest kilkanaście machin podobnych Pluń: I. Fig: 6. Ml«: da Fcr. Machiny konie obiacaią , rusztowanie ż pod machin na dół znacznie zachodzi, aby kUbte pionowo chodziły, i o boki dołu nie uderzały się; do wyciągania kubłów używaią sznurów itiż konopnych , iuź skórzanych. Drabin żadnych nie używaią. Machinami koftskiemi, nie tylko rudę i inne ma-teryały winduią , ale też robotników , i innych ciekawością zdjętych na dół spuszczają i wyciągaią. 2łe zaś przełożeni nad rudą upewniają , iż nigdy przypadek żaden niepomyślny nie przytrafił się, zaczem w dół Męszczyzni i Niewiasty różnego wieku odważnie spnszczaią się w kubłach , w które nie. kiedy osób 3. albo 4. albo 5. wraz wchodzi. Przy naywiększym dole zwanym : Stora-Gnfwan, iest dwanaście machin Czterokońnyeh, przy. innych, takich machin iest po siedm, z pomiędzy nich dwie są, które trzy konie obracała.

Ruda Danmoryish , lubo podobna iest do Wertnlandzkiey, ponieważ ią magnes przyciąga , różni się iednak od Wermlaadzkłey, ii ptędzey topnieie,