6 (611)

B. Dymaiu ftc J.v, Dziecko <\:\a:ic :ufxr-r,. O i.aUurzc. cechach i •wiawiat.h ludyczncj edukacji Xl'l lom serii: \<auxvcitbf Nauczy (idom. Kraków 2M9 ISBN <)7S-8V710R-i!2fi.5₁ ■' by Oficyna \Vy<liiwnic7.i ..Impuls" 2<H»

38 Część pierwsza - Żywioł, radość i kultura zabawy...

wielką triadę środków artystycznego wyrazu przez rytuał służy unaocznieniu stosunku człowieka do sił ponadludzkich.

Bogactwo masek w kulturze zabawy to temat sam w sobie. Maski posiadają różnorodne znaczenia symboliczne. Karnawałowe symbolizują grozę, radość, tajemnicę. Są też maski będące symbolami siły, wzrostu, wegetacji, płodności, bogactwa, zwycięstwa życia nad śmiercią, wiosny nad zimą itp.

Maski we współczesnych zabawach, w europejskim kręgu kulturowym, zostały' pozbawione swych znaczeń rytualnych i transcendentnych. Stały się zwykłym naśladownictwem, imitacją wyglądu kogoś znanego, znaczącego, niezwykłego lub też rodzajem żartu, parodii, zaskoczenia, absurdu.

Poszukując zagubionej istoty ludycznej edukacji w szkole i środowiskach pozaszkolnych, warto zasra nowie się, jakim przemianom uległa w kulturze europejskiej natura i magia tańców. Przede wszystkim w „wydaniu*' masowym taniec stracił wiele ze swej żywiołowości i spontaniczności. Stał się przedmiotem analizy, naśladownictwa. Ulegał licznym transformacjom, bywał przedmiotem edukacji uproszczonej, często przypominającej tresurę, a nic subtelną, złożoną i pełną uroku działalność artystyczną mistrza i ucznia.

Każdy człowiek ma pewną wiedzę o tańcu jako rozrywce, formie wyładowania energii czy też sposobie łączenia się z naturą i duchem świata. Podziwiamy dawne tańce klasyczne, wykonywane w luksusowych salach (królewskich, książęcych, szlacheckich), lubimy też nasze lub cudze tańce narodowe i regionalne. Ale rzadko kiedy nauczyciel podejmuje trud bliższego ich poznania. A jest to dziedzina życia frapująca i niezmiernie bogata w szczegóły, dokumentująca różne wymiary ludzkich pasji i zamiłowań.

Wiemy, że każdy naród i region ma swe specyficzne tańce. Jedne są bardzo stare, inne powstają na naszych oczach. Ćwierć wieku remu lambada była tańczona na ulicach, placach i plażach wielu kontynentów. Marzyły o niej nawet małe dzieci. Ośmioletnia Ola napisała:

Jest na święcie taka szkoła, gdzie nigdy dzwonek nie woła,

Panic z kucykami na głowic, powiem to w jednym słowie,

Uczą nas tańczyć lambadę i pić oranżadę...⁹

Wcześniej świat został opanowany przez argentyńskie tango, taniec, który w kraju jego narodzin jest tak wykonywany, że zawiera wszystkie odmiany radości, namiętności, żywiołu i... ciszy. Uwielbiane przez jednych, krytykowane przez innych, tango wciąż powraca.

Każdy naród - obok tańców klasycznych, uniwersalnych, takich jak walc czy menuet - ma swe tańce narodowe i regionalne. Polacy poloneza, Czesi p o 1-

¹⁴ (;. Kutschcr: fixotiichr Masken, Stuttgarr 1953. s. 3.

“ Wiersz Oli Ryguły zamieszczony w książce R. Dymary: Wiersze naszych dzieci, Impuls, Kraków

1996, s. 244.