6 (773)

6

1.1.4.1. Pękanie wytłoczek

Nacisk stempla w funkcji jego przesunięcia przedstawiono dla operacji wytłaczania na rysunku 2d. Zgodnie z poprzednimi rozważaniami nacisk ten jest ściśle związany z oporem plastycznym kołnierza: początkowo rośnie, a po osiągnięciu wartości P_k^max maleje, osiągając w końcowej fazie procesu zupełnie małą wartość P, niezbędną do pokonania oporów tarcia obrzeża wytłoczki o cylindryczną ściankę otworu matrycy (pierścienia ciągowego).

Siła tłoczenia osiąga największą wartość przy przesunięciu stempla odpowiadającemu około 0,3-^0,5 wysokości gotowej wytłoczki. W tym właśnie momencie występuje niebezpieczeństwo obwodowego pęknięcia wytłoczki. Aby do niego nie dopuścić proces musi być zrealizowany w ten sposób, żeby siła P_k^max była mniejsza od siły zrywającej wytłoczkę. W czasie wytłaczania musi być więc spełniony warunek:

P

max

k

(i)

Warunek ten jest spełniony wówczas, gdy stosunek średnicy D użytego krążka do średnicy d wytłoczki jest mniejszy od odciętej (D/d)_gr punktu B leżącego na przecięciu się linii P_k^max i P^. Warunek (1) jest zatem spełniony w zakresie:

V d J_gr

(2)

gdzie:

D - średnica krążka, d - średnica wewnętrzna wytłoczki.

lub

d

— = m, > D ¹

f-1

V^DJ_gr

(3)

przy czym m, oznacza współczynnik wytłaczania (moduł miseczkowania) równy odwrotności stosunku D/d.

W celu zmniejszenia niebezpieczeństwa pęknięcia wytłoczki (zmniejszenia wartości współczynnika m,), należy tak przeprowadzić proces wytłaczania, aby maksymalna siła ciągnienia kołnierza P_k^max była jak najmniejsza, zaś siła zrywająca P_d^zr - możliwie duża.

Można to osiągnąć przez:

a - zaokrąglenie krawędzi pierścienia ciągowego możliwie dużym promieniem r_m« (5-M0) g (rys.2a), w celu zmniejszenia dodatkowego zaginania blachy na tej krawędzi,

b - staranne polerowanie powierzchni roboczych pierścienia ciągowego i dociska-cza, po którym ślizga się kształtowana blacha oraz dobre smarowanie powierzchni trących, należy tu zauważyć, że tarcie pomiędzy stemplem a wewnętrzną powierzchnią wytłoczki nie jest szkodliwe, a nawet polepsza warunki tłoczenia powodując zwiększenie siły P_d^zr,

c - wykonanie możliwie dużych promieni zaokrąglenia krawędzi stempla r_s > (4-5-6) g (rys.2a).