70 71 (16)

Ciemnobrunatne ubarwienie na mniejszej lub większej przestrzeni skóry plam barwnikowych na błonach śluzowych czasami spostrzega się taicie w hemochromatozic. w gruźlicy płuc, w zanikowej marskości wątroby, w nad. czynności tarczycy.

Ubarwienie brunatnawe powłok wywołane opalaniem się jest zmianą przeje ciową.

R vc. 14. Przebarwienie skóry u 32-letnicgo mężczyzny z chorobą Addisona. Wewnętrzna strona dłoni

i

jest jasna, przebarwione są tylko linie dłoniowe.

/

Ryc. 1S. Plamkowatc ubarwienie warg i języka w przypadku cisawicy.

W przypadkach dłuższego zażywania azotanu srebrowego powstaje ubarwienie łupkowoszare lub niebieskoszare skóry i widocznych błon śluzowych, czasami przypominające sinicę. Jest to tzw. srebrzyca (argyrosis, s. argyria, s. argyrismus). Zabarwienie to zależy od odkładania się srebra w warstwie rozrodczej naskórka (stratum germinatimm Malpighii). W odróżnieniu od sinicy

w srebrzycy ubarwienie nie znika przy ucisku, dotyczy całej skóry, chociaż w niejednakowym stopniu, i nie cofa się z odstawieniem leku. Ubarwienie nie jest znaczniejsze w tych miejscach, w których w warunkach normalnych gromadzi się więcej barwnika.

Nasłonecznienie nie wpływa na stopień ubarwienia. Najbardziej są ubarwione dłonie i podeszwy. Paznokcie pozostają nie ubarwione.

Po dłuższym stosowaniu przetworów arsenowych nieraz występuje brunatne ubarwienie skóry (arsenomelanosis). Ubarwienie to nie znika przy ucisku. Promienie słoneczne nie wpływają nań.

W zatruciu rtęcią (mercurialismus) oraz ołowiem (saturnismus) skóra zazwyczaj jest ubarwiona szaro.

Bardzo często spostrzega się miejscowe ubarwienie skóry. Ubarwienie takie może zależeć od kataplazmów, drażniących maści itp. Mogą wywoływać je także przebyte choroby, np. świerzb, świerzbiączka, wszawica. Ubarwienie w tych chorobach nie dotyczy błon śluzowych, a w skórze stwierdza się zadrapania, przeczosy, nawet ropnie.

Spomiędzy różnych zmian barwnikowych w skórze na uwagę zasługuje łupieżpstry (pityriasis versicolor). Spostrzega się go bardzo często u chorych na gruźlicę płuc, zależnie od przenikania do powierzchownych warstw skóry grzyba łupieżowego (Microsporon furfur). Zmiana przedstawia się w postaci licznych blaszek różnej wielkości, o nieregularnym kształcie, o barwie szarawej, brudnożółtawej lub żółtawobrunatnej. Blaszki nie wystają nad powierzchnię skóry, nieraz zlewają się ze sobą. Najczęściej są one umiejscowione w skórze klatki piersiowej, grzbietu, górnych kończyn, znacznie rzadziej brzucha. Na twarzy ich nie bywa. Blaszki po części łuszczą się same i dają się łatwo zeskrobać, pozostawiając po sobie prawie nie zmienioną skórę. Takie samo zabarwienie skóry, lecz pochodzenia niepasożytnego, czasami spotyka się w ciąży i w chorobach kobiecych.

Plamy szare, a nawet czarniawe, nieraz duże, spostrzega się w przypadkach mięsaka czerniakowego (melanosarcoma). Plamy te mogą przypominać ubarwienie w cisawicy. Różnicowanie opiera się na tym, że w przypadkach mięsaka mocz zawiera melaninę.

Jako zmiany wrodzone czasami spotyka się plamy zwane znamionami barwnikowymi (nam pigmentosi).

W przeciwieństwie do nadmiernego ubarwienia skóry spostrzega się niekiedy jej odbarwienie, najczęściej w postaci plam różnej wielkości. Odbarwienie to zależy od zaniku barwnika. Stan taki zwie się b i e 1 a c t w e m (albinismus). Może ono dotyczyć całej skóry lub jej części, może być wrodzone, przeważnie jednak jest nabyte (vitiligo).

Postać nabytą spostrzega się po urazach, po silnych wzruszeniach, po ciężkich chorobach zakaźnych itp. Na szczególną uwagę zasługuje bielactwo kiłowe (leucoderma lueticum), objawiające się w postaci białych plam, przeważnie na plecach i szyi.

Wysypki skórne (exanthemata). Odróżnia się następujące najczęstsze wysypki: różyczka plamista (roseola maculata) i grudkowata (roseola papulata), grudka (papula), petocje (petechiae), krosta (pustula), pęcherzyk (uesicula), pęcherz (bullaX

71