DSC00092 2

246

strukcja seksualności i świadomość, że wszyscy mamy, w mniejszym lub większym stopniu, biseksualne pożądania¹' (Yuval-Davies w: Wilkinson, 1993: 7). Taki pogląd jest oparty na założeniu, iż każda osoba niezależnie ] od identyfikacji dzieli z innymi wspólną cechą, która jest zdefiniowana tutaj jako biseksualne pożądanie. To, co wydaje się problematyczne w powyższej wizji, to możliwa konkluzja dotycząca biseksualne) tożsamości jako praktycznie nieistniejącej. Kolejnym problemem jest to, że wizja ta ignoruje społeczną konstrukcję biseksualnośd, ignoruje też instytucjonalizację heteroseksualnośd, a także kontekst społeczny, w jakim jest osadzona heteroseksualność. Unika ona także podjęcia kwestii specyficznych relacji społecznych, działania sil społecznych oraz różnych ^: wzorców zachowań seksualnych w odniesieniu do seksualności.

Tutaj właśnie koncepcja ^seksualnego dala jako przestrzeni teoretycznej okazuje się pomocna: .biseksualność stanowi wyzwanie dla . konstrukcji kategorii pici biologicznej i kulturowej i otwiera potencjalnie wywrotową przestrzeń delesną, od której należałoby wyjść" (Hem-mings, 1993:128). Biseksualne ciało jest teoretyzowane przez Hemmings jako koncepcja dekonstruująca binarne rozumienie płci jako podstawy dla pici kulturowej i seksualności (Hemmings, 1993:128).

Problematyczne relacje pomiędzy ciałem a gender zostały wyrażone przez Judith Butler, która kwestionuje konceptualizację dala jako niezmiennego i stałego oraz sugeruje, iż .dało zaczyna istnieć w i poprzez znaki gender' (Butler, 1990:6). Butler zadaje pytanie: .czy ciało jest naturalne, anatomiczne, chromosomalne, hormonalne, i jak krytyka feministyczna ma ocenić te dyskursy naukowe, które ustanawiają dla nas takie •fakty-? (...) Czy istnieje historia ustanawiania dualnośd pici, genealogia, która mogłaby obnażyć opcje binarne jako zmienną konstrukcję?” (Butler, 1990: 6-7). Pytania, które stawia Butler, są niezwykle istotne dla rozumienia biseksualności i biseksualnego dala. Sugeruje ona, iż podział binarny nie jest absolutny i niepodważalny, zauważa podwójne standardy przywoływane dla oceniania gender i seksualność jako wyrażaniu gender. Co istotne, Butler dowodzi, że kategoria pici jest normatywna, i funkcjonuje nie tylko jako norma, ale też produkuje dala przez praktyki dyskursywne. Pleć jest w rozumieniu Butler silą różnicującą, wyznaczającą granice, a więc i produkującą dala, które ta pleć kontroluje (Butler, 1993:1-31.

Tak więc Butler, skupiając się na transgresywnych i parodiujących tożsamościach płciowych, stwierdza, że nie ma „żadnego ponad histo--rycznego męskiego czy żeńskiego ciała" [1993: 731). W zamian za to wprowadza ona pojęde perfórmatywności: ciała nie istnieją po prostu, ciała muszą podlegać .przedstawianiu" lub też społecznej konstrukcji i produkcji. Clare Hemmings komentuje tę ideę perfórmatywności: .jeśli, jak nalega Butler, nie ma prawdziwej pici i nie ma prawdziwego

gfnder, (o wszyscy jesteśmy w swego rodzaju przebraniu (chociaż, pewne formy perfórmatywności gender mogą być bardziej zalecane nłi inne)' (Hemmings, 1993:131).

Te formy performatywnoftd gender, które są bardziej zalecane, tak jak to rozumie Hemmings, to hetero* i homoseksualnoić, w odróżnieniu od biseksualności, które) pozycja jest najbardziej problematyczna. Jak pisze Hemmings, .punktem wyjścia dla mnie jest pogląd, ił biieksualiśri są marginalizowani w ramach ruchu lesbijskiego i gejowskiego* (1993: 118], twierdząc, ił biseksualność jest rzadko brana pod uwagą inaczej nii jako .wynaturzona” lub .nieistniejąca* (Hemmings, 1993:118).

Istnienie tożsamości biseksualnej jest często odrzucane także na podstawie wspólnych doświadczeń gejów, lesbijek i biseksualistów (Lesley Mountain & Ara Wilson w: Hemmings, 1993:120). Taki pogląd może być uznany jako trywializacja biseksualnych doświadczeń i tożsamości: postrzeganie osoby biseksualnej jako homoseksualnej, gdy podejmuje ona relacje w ramach lej samej pici, i jako heteroseksualnej, gdy angażuje się w związki z płcią przeciwną, oznacza zaprzeczanie istnieniu osobnej tożsamości biseksualnej.

Co więcej, jak zapewnia Jackson, .instytucja heteroseksualizmu jest immanentnie płciowa (gemfemf), opiera się na zakładanej normalności pewnych form społecznych i relacji seksualnych między kobietami i mężczyznami" (Jackson, 1999: 5|. Tak więc jeśli zakłada się, iż nie ma odrębnej tożsamości biseksualnej, wtedy społeczny wymiar biseksualności staje się problematyczny: jest ona „normalna*, gdy zgodna z normą heteroseksualną, i .wynaturzona”, gdy tożsama z homoseksualnośrią. Jednakże w odniesieniu do biseksualnośd podziały te nie są nigdy całkiem jasne i uchwytne.

Hemmings zapewnia, „rzecz w tym, iż nasze wyjątkowe tożsamości, nasze wyjątkowe genealogie i nasze złożone i rozmaite tożsamośd grupowe i społeczne są formowane pod wpływem różnych oddziaływań, wymian i doświadczeń” (Hemmings, 1993: 122]. Innymi słowy, indywidualne doświadczenie, osobista historia oraz złożone identyfikacje są wszystkie silami działającymi w konstruowaniu gender, który to proces nie jest nigdy stabilny i ukończony. Cytując Butler, „gender jest tożsamo-śdą konstytuowaną w czasie, w sposób niepewny ustanawianą w zewnętrznej przestrzeni poprzez stylizowana powtarzalność aktów f...l. Efekt gender jest produkowany poprzez stylizację dala" (Butler, 1990: 140, podkreślenie w oryginale).

Tak więc dało staje się koncepcją metaforyczną, przestrzenią dla teorii, w której binarna koncepcja pici jest zdekonstruowana i zrewaloryzowana. Przewartościowanie binarnych opozycji pld jest szczególnie ważne dla dyskusji na temat biseksualnośd: biseksualność nie jest ani heteroseksualnośdą ani homoseksualnością, jest jednak w pewien spo-