74 75 (21)

74 • Boreasz której Faun przemieniony w węża zgwafcif ją, przedtem upijając.

Boreasz, syn -> Astrajosa i Eos. Bóg wiatru pótnocnego, gwałtownego. Mieszka! wgracie w górach Hajmos (Tra-cja). Porwał w tumanie pyłu córkę króla Aten —»Erechte-usza -»Orejtyję, z którą miał kilkoro dzieci (inna tradycja mówi o tym, że B. pod postacią konia spłodził 12 źrebiąt z klaczą należącą do Danaosa). Szczególnie czczono go w Atenach, gdyż w czasie oblężenia miasta przez Persów zesłał burzę i wrogowie rozproszyli się. Miał tu nawet swoją świątynię. Ponadto Grecy wierzyli, że jego zasługą jest budzenie się wiosną przyrody do życia. Przedstawiano go w postaci skrzydlatego starca z brodą przyprószoną śniegiem, odzianego w tunikę. • Jego wizerunek znamy m.in. z malowideł wazowych i reliefów zdobiących ściany Wieży Wiatrów w Atenach. Tę ośmiokątną wieżę zbudowano w I w. p.n.e., tuż przy wejściu na agorę, tzn. centralnie położony rynek miasta. Wiejący nad Adriatykiem gwałtowny wiatr również i dzisiaj nazywany jest bore-aszem. Patrz także Akwilon, Chione, Eol, Eumolpos, Ka-lais i Zetes.

Wieża Wiatrów w Atenach

Briareus, jeden z trzech sturękich olbrzymów (-> hekaton-chejrów), synów Uranosa i—* Gai, którzy pomogli —»Zeusowi w walce z —»Kronosem. Niekiedy B. łączy się z innym sturękim olbrzymem —> Ajgajonem (Homer, Iliada, ks. I, w. 403 nn.), synem -»Posejdona, który na prośbę -»Tetydy pomógł udaremnić spisek bogów olimpijskich przeciwko Zeusowi. Patrz także Gyges.

Buzyrys • 75

Britomartis, córka -* Zeusa i Karmy. -» Nimfa kreteńska podniesiona przez boginię łowów -> Artemidę do godności bogini. Zakochał się w niej król Krety, -»Minos, który ścigał ją przez wiele miesięcy. Kiedy miał już B. schwytać, skoczyła zrozpaczona do morza, ale uwięzia w sieci rybackiej i dzięki temu ocaliła życie. Na Krecie czczono ją pod imieniem Diktynna (‘dziewczyna w sieci’), na wyspie Egina jako —» Afaję. Była boginią wybrzeży, portów i rybaków, z powodu swej pasji do łowów opiekowała się również myśliwymi.

Bryzejda, córka Bryzesa, kapłana -»Apollona. Właściwe imię B. brzmiało —> Hippodameja. W czasie wojny trojańskiej —> Achilles zdobył jej miasto, Lyrnessos, zabił męża Mynesa i uprowadził ją jako brankę. Z miłości do niej -> heros zapomniał o swej pierwszej kochance -> Dejdamei, córce króla Dolopów, —»Lykomedesa, przebywającej na wyspie Skyros. Król —»Agamemnon zmusił Achillesa, by oddał mu B. Heros odmówił wówczas dalszego udziału w wojnie (słynny „gniew Achillesa”). Jednak po śmierci swego przyjaciela —> Patroklesa, którego zabił w czasie walki —> Hektor, Achilles podjął walkę. Agamemnon zwrócił mu wówczas B. • Ust Bryzejdy do Achillesa znany jest z Listów heroin (elegia 3.) Owidiusza. Była ona ważną postacią —»Iliady (ks. I, w. 318 n.) Homera. Jej miłość zainspirowała wielu poetów starożytnych i współczesnych. Rzymskie malowidło ścienne Achilles i Bryzejda (ok. 75 n.e., Museo Archeologico Nazionale, Neapol) odkryto w Pompejach. Obraz pod tym samym tytułem namalował RR Rubens (1621, Nowy Jork, kolekcja prywatna). Patrz także Chryzejda.

Buzyrys, syn —»Posejdona i egipskiej księżniczki Lysia-nassy. Król Egiptu, słynący z okrucieństwa. Zginął z ręki —> Heraklesa, którego zamierzał złożyć jako ofiarę -» Zeusowi. Kiedy bowiem Egipt nawiedziła susza, zwrócono się o radę do wieszczka. Był nim przybyły z —»Cypru Frasjos (według innych Trazeus). Doradził on królowi składać Zeusowi w ofierze cudzoziemców, by złagodzić gniew bóstwa. B. zastosował się do jego rady i pojmał wieszczka jako ofiarę. Podobny los miał spotkać Heraklesa, który trafił do Egiptu, by zdobyć złote jabłka z ogrodu -> Hesperyd. Już przed ołtarzem ofiarnym, wleczony przez króla, nagle zerwał więzy, zabił B., jego syna Amfidamasa i świtę królewską. Imię B. wywodzi się od imienia —> Ozyrysa, egipskiego boga zaświatów, bądź łączy się je z nazwą poświęconego mu miasta Pers-Usire w Delcie. • Wizerunek