80 � (2)

Zmora z pazurami chwyta śpiącego pod drzewem człowieka, rysunek chłopa ze wsi Brenna na Śląsku Cieszyńskim, który jakoby ją widział w takiej właśnie postaci, K. Moszyński, Kultura ludowa Słowian, Warszawa 1967, t. II, cz. 1

„flMnr ŚWIAT TOPIELCÓW I ROSA'

™    » -m^M

a- $

m z

V    x_w<

rHM<

• > *^***»-******<,r*i

Spośród rożnych demonów, w jakie wierzyły ludy słowiańskie, szczególną złośliwością odznaczały się te, które zamieszkiwały otchłanie wód. Czyhały one na kąpiących się, albo nawet tylko zbliżających się do brzegu rzeki, aby w zdradziecki sposób wciągnąć ich w przepastne głębiny i pozbawić życia. Wierzenia te prawdopodobnie w poważnym stopniu wiązały się ze słabą znajomością pływania w dawnych czasach. Woda była groźnym żywiołem, który rokrocznie zabierał wiele ofiar. A wypadki utonięć dość powszechnie tłumaczone były działalnością demonów wodnych.

Najstarszy chyba z polskich opisów demonów wodnych, czy też przebywających w wodzie istot piekielnych, pochodzi z 1278 r. Otóż tzw. „Rocznik Traski” zamieścił pod powyższą datą informacje, że oto impedimenta diaboli nie pozwalały rybakom na połowy w pewnym jeziorze. Pod przewodnictwem księży i rycerzy okoliczna ludność ruszyła z krzyżami i chorągwiami nad to jezioro. Zarzucone pierwszy raz sieci z wielkim trudem zostały wyciągnięte, a znaleziono w nich tylko trzy niewielkie rybki. Drugi raz zarzuco-

6 — W kręgu upiorów... 81