80 (159)

80

ROZDZIAŁ 4

4.2.2. Przesłanki doboru formy plac

Odpowiednio dobrane formy płac powinny sprzyjać realizacji funkcji i zadsśa przydzielanych pracownikom oraz Skutecznie ich aktywizować do osiągania określonych wyników. Nie istnieje idealna forma płac. Należy unikać przypad-1 kowego stosowania określonych rozwiązań czy bezrefleksyjnego aplikowania form stosowanych przez inne przedsiębiorstwa. Chodzi o to, żfijkażde przedsiębiorstwo funkcjonuje w odmiennych warunkach techniczno-orgaazacyjnych i społecznych. Przy projektowaniu form wynagradzania należy uwzględnić następujące kwestie [Sekuła 1997a, s. 327-332]:

1. Czynniki techniczno-organizacyjne. Zalicza się do nich:

—    rodzaj procesów wytwórczych,

—    metody planowania,

—    stopień i kierunki mechanizacji procesów wytwórczych, '

—    stosowaną technologię,

—    typ i organizację produkcji,

—    charakter pracy wynikający z przedmiotu działalności przedsiębiorstwa, a

Inne formy należy rozpatrywać w odniesieniu do prac ręcznych, ręczno-maszyng nowych, maszynowych, konceptualnych, niepowtarzalnych, prostych powtarzali nych, indywidualnych, zespołowych. Formy plac zorientowanych na wyniki powinny dotyczyć tych przypadków, w których pracownik ma bezpośredni wpływ na efekty, jfl

Na stanowiskach robotniczych ważny jest typ produkcji. W produkcji maso*| węj i wielkoseryjnej występuje duża powtarzalność pracy, co umożliwia dokładne ustalenie norm pracy i w związku z tym zastosowanie akordowych lub czaso-j wych fonn płac. Wybór między nimi zależy od stosownego w przedsiębiorstwie systemu produkcji.

Przy systemie pracy wymuszonym przez maszyny i urządzenia bardziej uzasadnione byłoby stosowanie płac czasowych, natomiast przy rytmie pracy zależnym od pracownika - form akordowych. Produkcja małoseryjna o większytftj zróżnicowaniu asortymentowym wyrobów i jednocześnie dość długich seriach może uzasadniać wprowadzenie akordu indywidualnego lub zespołowego. Wytwarzanie jednostkowych, niepowtarzalnych wyborów, na które nie opracowuje się odpowiednio dokładnych norm, jest czynnikiem przemawiającym za stosowaniem różnych odmian płac czasowych.

2. Do czego chcemy aktywizować pracowników, za jakie efekty pracy chcemy

wynagradzać?

Formy płac muszą w sposób wszechstronny oddziaływać na wszystkie wyznaczniki efektywności pracy, którymi mogą być np.: