83 2

•    z przyrostu wartości, np. grunt zostaje nabyty z myślą o sprzedaży, gdy w przyszłości jego cena wzrośnie;

•    z uzyskiwania pożytków dzięki wynajmowi, np. budynek zostaje nabyty z zamiarem oddania go w najem.

Podobnie jest z inwestycjami w prawa, a więc ze składnikami wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w celu osiągania korzyści bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przykładowo, firma może nabyć licencję wyłącznie z myślą o jej udostępnianiu innym jednostkom w zamian za opłaty.

Do będących inwestycjami aktywów niefinansowych należą też dzieła sztuki oraz metale i kamienie szlachetne nabyte w związku ze spodziewanym w przyszłości przyrostem ich wartości.

Na dzień nabycia albo powstania inwestycje w nieruchomości i prawa ujmuje się w księgach rachunkowych, wyceniając je po cenie nabycia albo cenie zakupu w przypadku, gdy koszty transakcji nie są istotne (znaczne). Jeżeli dojdzie do trwałej utraty ich wartości, to nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego musi być dokonany odpis aktualizujący.

Na dzień bilansowy inwestycje w nieruchomości i prawa są wyceniane według ceny nabycia, która może być pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Ich wycena może też nastąpić według wartości godziwej albo ceny rynkowej.

Do ewidencji inwestycji w nieruchomości i prawa służy aktywne konto 040 _Inwestycje w nieruchomości i prawa”. Ujmuje się na nim będące własnością jednostki lub przyjęte, na mocy umowy, w leasing finansowy takie składniki, jak: grunty i prawa wieczystego ich użytkowania, budynki i lokale w nich oraz spółdzielcze prawa do nich, budowle, inne prawa majątkowe, które nie są wykorzystywane w statutowej działalności jednostki gospodarczej.

Strona Wn tego konta służy do wykazania zwiększeń stanu i wartości omawianych inwestycji. Są one spowodowane następującymi operacjami:

•    zakupami gruntów, budynków, praw;

•    przyjęciem środków trwałych w budowie (poddanych ulepszeniu);

•    zwiększeniem ich wartości godziwej;

•    przekwalifikowaniem ze środków trwałych.

Po stronie Ma są natomiast ujmowane zmniejszenia stanu i wartości tych inwestycji wskutek następujących operacji:

•    sprzedaży;

•    likwidacji budynków, budowli;

•    odpisania praw zaliczanych do inwestycji;

•    zmniejszenia ich wartości godziwej;

•    trwałej utraty wartości;

•    przekwalifikowania do środków trwałych.

Saldo omawianego konta może być tylko debetowe i oznacza stan inwestycji w nieruchomości i prawa.

Zasady funkcjonowania konta 040 „Inwestycje w nieruchomości i prawa” są wykazane w tablicy 2.11.

83