84soś

CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ

Lektura ■

Jadwiga Kłosińska Sztuka bizantyjska. Warszawa 1975, Wiedza Powszechna Wojsław Molć Ikona ruska. Warszawa 1956, Sztuka Henri Stern Sztuka bizantyjska. Warszawa 1975, WAiF Sztuka świata (T. III, rozdz. Sztuka bizantyjska i ruska- Josć Pijoan, Marek Machowski). Warszawa 1993, Arkady

Zbiory Zbiory ikon w Polsce: Sanok - Muzeum Historyczne

ZAGADNIENIA

PODSUMOWUJĄCE

1.    Przemyśl temat: „Tradycje antyku i Wschodu w sztuce bizantyjskiej".

2.    Do jakiego znanego ci kanonu zbliżone są formy malarstwa bizantyjskiego? Uzasadnij.

3.    Jakie układy kompozycyjne występują najczęściej w sztukach dekoracyjnych?

4.    Wykonaj ćwiczenia o charakterze montażu dwóch lub trzech różnych materiałów o szlachetnym działaniu powierzchni.

5.    Czy rozumiesz znaczenie wyrazów: ikona, żagle, arkady, bęben, aureola, ikonografia, mistyka?

6.    Zastanów się, jaką funkcję pełniło malarstwo w Bizancjum.

Sztuka przedromaAska i romańska

Obraz jest w tym celu wystawiony w kościele, aby ci, co nie umieją czytać, przynajmniej patrząc na ściany czytali na nich to, czego nie mogą czytać w książkach.

Grzegorz Wielki

Co warte są rzeczy doczesne,    Co warte zaszczyty i godności

Śmierć je niszczy w jednej godzinie,    Skoro śmierć wszystko rozstrzygnie.

Co warte piękność i bogactwo,

Helinand z Froidmont

Warunki rozwoju sztuki

Sztuka bizantyjska była bezpośrednim przedłużeniem, kontynuacją sztuki antycznej, wzbogaconej o nowe wpływy i formy.

Na sztukę Europy Zachodniej, a następnie Środkowej złożyły się wpływy bardzo różne, wytworzone na innych terenach i działające na siebie z dużą siłą. Już wcześniej na rodzimą kulturę plemion zamieszkujących Europę nałożyły się wpływy antyczne, których nośnikiem byli Rzymianie. Przykładem mogą tu być dzieje Galii zamieszkanej przez ludy celtyckie. Zajmowała obszar dzisiejszej Francji, Belgii, płd. Holandii, części Niemiec i Szwajcarii. Ostatecznie jej podboju dokonał Juliusz Cezar (58-51 p.n.e.) i odtąd cała kraina pozostawała przez kilka wieków w sferze wpływów rzymskich. W następstwie najazdów ludów barbarzyńskich upadło cesarstwo zachodnie, a Galia została zalana przez germańskich Franków (utworzyli państwo w V w.). Na ten już i tak silnie zróżnicowany grunt celtyc-ko-rzymsko-germański przeniknęła religia chrześcijańska. Przyjęcie chrztu przez władcę Franków Klodwiga (507 r.) rozpoczęło chrześcijańskie dzieje tej części Europy. Poprzez chrześcijaństwo dołączyły się do tej wielości nurtów z jednej strony wpływy Bizancjum, Syrii, Palestyny i Egiptu, z drugiej od VII w. wpływy Arabów i całej kultury islamu dzięki bliskiemu sąsiedztwu (Hiszpania), podbojom, a także drogą handlu. Arabowie byli łącznikami między kulturami Europy, Bliskiego Wschodu i pin. Afryki.

W tym czasie kultura grecko-rzymska na Zachodzie przeżywała okres upadku, a wojny i surowe, ciężkie życie nie sprzyjało działalności kulturalnej. Jedynym nośnikiem kultury antycznej były klasztory, one też w pierwszym okresie średniowiecza