55ss

Lektura ■

Zbiory

ZAGADNIENIA

PODSUMOWUJĄCE

CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ

Raymond Bloch Etruskowie. Warszawa 1967 PWN.

Witold Dobrowolski Sztuka Etrusków. Warszawa 1971, PIW.

Mussimo Pallotino Etruskowie. Warszawa 1968, PWN.

Anna Sadurska W cieniu Panteonu (początek). Warszawa 1965, Wiedza Powszechna.

Sztuka świata (T. II, rozdz. Sztuka Etrusków- Witold Dobrowolski), Warszawa 1990 Arkady.

Zbiory sztuki etruskiej w muzeach polskich: Warszawa - Muzeum Narodowe

1.    Jak rozumiesz termin „realizm"

2.    Porównaj świątynię grecką i etruską.

3.    Jak Etruskowie pojmowali piękno?

4.    Porównaj pisemnie głowę dowolnego posągu greckiego z głową postaci na sarkofagu etruskim.

55

Sztuka starożytnego Rzymu

Imperatorze Cezarze, kiedy Twoja boska myśl i potęga obejmowała władzę nad światem i kiedy dzięki Twemu niezwyciężonemu męstwu pokonano wszystkich nieprzyjaciół, a obywatele szczycili się Twoim triumfem i zwycięstwem, kiedy wszystkie podbite ludy na Twoje czekały skinienie... zacząłem to dzieło pisać dla Ciebie; zauważyłem bowiem, że wiele budowałeś i nadal budujesz i że także w przyszłości interesować się będziesz budownictwem publicznym i prywatnym, aby odpowiadało wielkości Twoich czynów i przekazało je pamięci potomnych.

WitruwiuszO architekturze ksiąg dziesięć

Wytwarzamy sztuki, które służą nam po części do zaspokojenia potrzeb życia, a po części do przyjemności. Cyceron

111 u k a STAROŻYTNA

Warunki rozwoju sztuki

Czynniki historyczne Plemiona italskie, zamieszkujące Półwysep Apeniński równocześnie z Etruskami i Grekami, reprezentowały długo kulturę prymitywną. Początek państwu rzymskiemu dało plemię Latynów (założenie Rzymu ok. VIII w. p.n.e.). Rzymianie byli narodem wojowników i świetnych organizatorów nastawionych praktycznie do życia. Pełny rozwój ich kultury zaczął się ok. II w. p.n. e. równocześnie ze wzmożonymi wpływami Etrurii i Grecji. Dzieje państwa rzymskiego dzielą się na epokę królewską do V w. p.n.e., okres republiki do 31 r. p.n.e. i okres cesarstwa do V w. n.e. Szczyt potęgi politycznej osiągnął Rzym w okresie cesarstwa. W momencie największego rozkwitu państwo obejmowało Europę Zachodnią i Południową, Północną Afrykę i Bliski Wschód. W tym czasie nastąpiło silne przemieszanie się religii, obyczajów, sztuki wszystkich państw wchodzących w skład imperium.

Sztuka przeszła okres największego rozkwitu za Oktawiana Augusta w 1 poł. I w., za czasów dynastii julijsko-klaudyjskiej, za cesarza Domi-cjana oraz w II w. za panowania Trajana, Hadria-na i Antoninów. Cesarze czuli się i faktycznie byli władcami świata starożytnego. We wszystkich krajach podbitych wznosili monumentalne bu-dowle-pomniki swej władzy. To oni przede wszystkim popierali rozwój sztuki, by rozsławić swe imię i „przekazać je pamięci potomnych”.

W okresie rozkwitu cesarstwa, ale i po jego upadku, kultura rzymska stała się na terenie Europy nośnikiem całej spuścizny kulturalnej starożytnego świata.

Religia

Religia nie miała w Rzymie tak wielkiego znaczenia dla rozwoju sztuki, jak jego dzieje poli-