85 (24)

Bear?, Woj rai - Rozwojowe i terapeutyczne znaczenie zabawy... 425

ogólnorozwojową, a także (co w przypadku dzieci niepełnosprawnych jest bardzo istotne) terapeutyczną.

Dziecko w zabawie gromadzi doświadczenia i informacje o świecie, utrwala je i wykorzysruje w innych działaniach. Zdobywa wiedzę o życiu ludzi i równocześnie rozwija procesy poznawcze, takie jak: spostrzegawczość, uwaga, pamięć oraz procesy myślowe: analiza i synteza, porównywanie, klasyfikowanie, abstrahowanie, rozumowanie i uogólnianie. Kształtuje się wyobraźnia i twórcze pomysły. Tak więc zabawa sprzyja uczeniu się, czyni je atrakcyjnym i bardziej intensywnym, zapewnia bowiem większą niż inne zajęcia koncentrację uwagi, wzbudza ciekawość i intensywność doznań, bardzo często ma charakter badawczy.

Dziecko w zabawie kształci zmysły, zaspakaja „głód ruchu", przez co opanowuje i doskonali sprawność motoryczną. Rozwija umiejętności językowe - porozumiewanie i wyrażanie się, uważne słuchanie - a rakże doskonali pozawcrbalnc porozumiewanie się. Dziecko poznaje swoje możliwości i zaczyna realnie je oceniać. Uczy sic tolerancji, zrozumienia dla odmienności innych.

Różnorodność zabaw, ich urozmaicony charakter mają więc ogromne znaczenie dla procesu socjalizacj i dziecka. Podczas zabawy, z w ł a szcza g r u p o-wej, przyswaja ono normy społeczne, poznaje i dostosowuje sic do umów i reguł postępowania, związanych z podjętą rolą. To w s z y s t k o w p ł y w a po/, y t y w n i e na rozwój umiejętności współdziałania i współpracy, kształtowania się uczuć społecznych, jak: życzliwość, koleżeńskość, chęć niesienia pomocy, poczucie obowiązku i odpowiedzialności.

Terapeutyczny charakter zabaw ma duże znaczenie w usuwaniu różnego rodzaju zaburzeń i zahamowań w rozwoju. Zwłaszcza w przypadku dzieci z różnorodnymi ograniczeniami zabawa kompensuje braki zwykłego życia. Stwarza w miejsce świata realnego świat fantazji i czaru, w którym najśmielsze pomysły mogą być zrealizowane, niezależnie od rzeczywistych możliwości.

Podczas zabawy dziecko zapomina o swoich słabościach, ograniczeniach, góruje bowiem spontaniczność i potrzeba możliwie jak najlepszego zaprezentowania sie. Znika blokada: „ja tego nic potrafię”. Zabawia daje dziecku okazję <1 o tego, by zaufało sobie, że pokona stawiane mu zadanie. Podnosi samoocenę i wiarę w siebie. Wycisza, łagodzi napięcia i mechanizmy obronne (pasywność, „niezauw-ażalność" lub agresję i negatywne zachowanie wobec otoczenia), zmniejsza lub usuwa lęk. Różnorodne ćwiczenia realizowane w formie zabaw-, gier mogą srać się dla dziecka źródłem sukcesu.

Zabawy zatem i ich rola terapeutyczna mają ogromny w'pływ na stan zdrowia psychicznego dziecka. Pozwalają mu podwyższyć samoocenę, zwiększyć poczucie bezpieczeństwa, przeżyć sukcesy, uwierzyć w siebie, nauczyć się radzić sobie z trudnościami i stresami. Dobra atmosfera, przyjazny klimat, zabawa, ruch będą sprzyjały otwartości, szczerości w wyrażaniu uczuć, pragnień, szukaniu przyjaźni.