86 87 (24)

ClfW II. Podilim mikrorkom:

krzywych obojętności jest wyrazem preferencji - porządku - w jakim konsument uszeregował poszczególne kombinacje dóbr.

Druga strona zagadnienia to ograniczenia wyboru konsumenta. Tc ograniczenia to dochód konsumenta (D_t) i cena dobra X(c.) oraz cena dobra V(c,). Konsument nic może wybrać dowolnej krzywej obojętności, musi dokonać wyboru w ramach tych warunków brzegowych, które ograniczają jego wybór.

Załóżmy, że konsument cały swój dochód wydaje najpierw tylko na dobro X. Ilość tego dobra to dochód konsumenta podzielony przez jego cenę. Odłóżmy tę ilość na osi X (odcinek CM na rys. 3.6). Następnie załóżmy, że konsument cały dochód wydaje na dobro Y. Podobnie, ilość tego dobra to dochód konsumenta podzielony przez jego cenę (odcinek OB). Jeśli połączymy punkty A i B. to otrzymamy tzw. linię ograniczenia budżetowego AB lub. krócej, linię budżetu.

R?*unck 3.6. Linia ograniczenia budżetowe co

Linia ograniczenia budżetowego (A B). zwana też czasami linią (lub ścieżką) cen. reprezentuje zbiór kombinacji dóbr X i Y osiągalnych dla konsumenta przy danych warunkach brzegowych, tzn. danym dochodzie i danych cenach dóbr. Zatem:

D_k = Qc,+Q,c_r    (3.2)

Nachylenie linii ograniczenia budżetowego mierzymy stosunkiem jj—-. Wici* kość OB otrzymujemy, dzieląc dochód konsumenta przez cenę dobra Y |oB = y )•

a wielkość 0/1 - dzieląc dochód konsumenta przez cenę dobra X |o/l = ^ ' )■ Zatem:

(3.3)

OB

0/1

Zmiana ceny dobra X lub dobra Tbądź leż zmiana cen obu dóbr równocześnie (w różnym tempie) powoduje zmianę stosunku —, czyli zmianę nachylenia

linii ograniczenia budżetowego. Możemy to przedstawić graficznie (patrz rvs. 3.7 i 3.8).

Rysootk 3.7. Zmuina nachylenia linii ograniczę- Risunek 3Jt. Zmiana nachylenia linii ograniczenia budżetowego na skutek zmiany ceny dobra X ma budżetowego na skutek zmiany ceny dobra >'

Spadek ceny dobra X powoduje zmianę położenia linii ograniczenia budżetowego z BA do BA_:. wzrost ceny dobra X - zmianę z BA do #/!,. Linia ograniczenia budżetowego obraca się niczym ramię dźwigu wokół punktu B (rys. 3.7).

Podobnie w przypadku zmian ceny dobra Y. Tym razem linia ograniczenia budżetowego obraca się wokół punktu A. Spadek ceny dobra Y powoduje zmianę położenia linii ograniczenia budżetowego z AB do AB;, a wzrost ceny dobra Y zmianę z AB do AB_t (rys. 3.8).

Zilustrujmy nasze rozważania przykładem. Załóżmy, że dochód dzienny konsumenta wynosi 6 zł. Cena dobra X wynosi 1,5 zł, cena dobra Y wynosi 1 zł. Przeznaczając cały dochód na dobro X. konsument może nabyć 4 jednostki tego dobra (odcinek 0/1 na rys. 3.7). Przeznaczając cały dochód na dobro Y, konsument może nabyć 6 jednostek tego dobra (odcinek OB na rys. 3.7). Nachylenie linii budżetu wynosi wówczas: