89 2

• W razie trwałej poprawy sytuacji spółki, która emitowała akcje (wzrost kursu giełdowego, wypłata dywidend), odpowiednio do skali poprawy należy jednorazowo lub stopniowo przywrócić wartość akcji do kwoty nie większej niż wynosiła pierwotna cena nabycia.

W przypadku dłużnych papierów wartościowych (obligacji, bonów skarbowych) pojawia się problem wyodrębnienia wliczonych do ceny nabycia odsetek (narosłych do dnia nabycia), które nie zostały zapłacone. Odsetki te w momencie zakupu powiększają cenę nabycia. W terminie późniejszym odsetki pochodzące z okresu przed nabyciem papierów wartościowych są odliczane od ceny nabycia i przenoszone w ciężar kosztów finansowych. Odsetki, które przypadają za okres po nabyciu papierów, są natomiast zaliczane do przychodów finansowych. Zasada ta wynika z Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 25, zatytułowanego „Lokaty kapitałowe”. Zastosowanie tej zasady przedstawiono na przykładzie 2.4.

Przykład 2.4

W dniu 2.02.br. zostały zakupione obligacje o rocznej stopie 6%, które wyemitowano 2.01.br. Cena nabycia 5025 zł obejmuje narosłe odsetki w wysokości 25 zł.

Inwestor za I kwartał otrzymał odsetki na kwotę 75 zł. Należy określić sposób ewidencji i rozliczenia odsetek.

Rozwiązanie

1.    Ewidencja zakupu obligacji (2.02.br.):

Wn konto 030 „Długoterminowe aktywa finansowe”    5 025 zł

Ma konto 130 „Rachunki bankowe”    5 025 zł

2.    Odsetki otrzymane za I kwartał (2.01-2.04.br.):

Wn konto 130 „Rachunki bankowe”    75    zł

Ma konto 750 „Przychody finansowe”    75    zł

3.    Skompensowana część narosłych odsetek ujętych w cenie nabycia:

Wn konto 751 „Koszty finansowe”    25    zł

Ma konto 030 „Długoterminowe aktywa finansowe”    25    zł

Ustalając wartość udziałów, uwzględnia się także ponoszone opłaty skarbowe, notarialne, obciążające jednostkę koszty wyceny aportów. Na dzień bilansowy ceny nabycia udziałów nie mogą być wyższe od możliwych do uzyskania za nie cen sprzedaży. Powstająca różnica jest wyrazem trwałej utraty wartości udziałów i stanowi koszt finansowy. Zasady ustalania trwałej utraty wartości udziałów są identyczne jak w przypadku akcji.

Jak wynika z tablicy 2.12, pożyczki udzielone w złotych wykazuje się w księgach rachunkowych w wartości nominalnej. Udzielone pożyczki długoterminowe są tymi, których termin zapłaty, według umowy, przypada nie wcześniej niż po roku. Przy spłatach pożyczki w ratach należy wyłączyć z długoterminowych aktywów finansowych raty, których zapłata nastąpi w najbliższym roku obroto-

89