5192604627

nie jest prawdą, iż prezes intencjonalnie doprowadził do poprawy sytuacji ekologicznej. Różnica w ocenie co do intencjonalności doprowadzenia do danego skutku (zwana „efektem Knobego”) wydaje się być podyktowana tylko różnicą w ocenie moralnej tego skutku. Jeżeli chodzi o intencje, to wydają się one być analogiczne w obu przypadkach, co podważa (S)²⁸.

5. Związek intencji (racji) i działań

Dość naturalnie przyjmujemy, że intencje i racje są po prostu przyczynami działań. Ten pogląd został zakwestionowany w latach 60. ubiegłego wieku przez myślicieli pozostających pod wpływem myśli późnego Wittgensteina. Głównym argumentem był tzw. argument ze związku logicznego (§5.1), który następnie został odparty przez Davidsona, otwierając wrota odnowionej teorii kauzalnej (§5.2). Choć teoria ta nie jest wolna od problemów, to przez długi czas teorie niekauzalne (§5.3) nie potrafiły sprostać wyzwaniu postawionemu przez Davidsona (§5.2.1).

5.1. Argument ze związku logicznego

W swej najprostszej postaci wniosek argumentu ze związku logicznego brzmi: racje nie są przyczynami działań. Oparty jest on na dwóch przesłankach - po pierwsze, między przyczynami a skutkami nie zachodzą związki logiczne, a po drugie - między racjami (intencjami) a działaniami zachodzą związki logiczne. Podczas gdy pierwsza przesłanka wydawać by się mogła oczywista (przynajmniej od czasów Hume’a), to druga wymaga słowa komentarza. Otóż zwracano uwagę na fakt, że jednym z podstawowych świadectw, na podstawie których przypisujemy sprawcy intencję by K-ować jest to, czy ²⁸ Prace Knobego spotkały się z szerokim odzewem. Por. Adams F., Steadman A., Intentional Action in Ordinary Language: Core Concept or Pragmatic Understanding, „Analysis” 64 (2004), s. 173-181; Mele A.R., Intentional Action: Controversies, Data, and Core Hypotheses, „American Philosophical Quarterly” 16 (2003), s. 325-340, a także prace w zbiorze: J. Knobe, S. Nichols. (red.), Experimental Philosophy, Oxford: Oxford University Press. 2008.

20