8

gospodarcza.

48. KRYTERIUM OCENY UKŁADÓW

GR - podstawowe kryterium oceny to ZYSK (różnica przychodu i kosztu uzyskania przychodu zaangażowanego kapitału) ijvskąźxtiki oparte o zysk. Ocenia się efektywność wykorzystania zasobu a jednocześnie efektywność całego układu.

GNR — układy kierowane są przy pomocy nakazów wobec czego te układy i ich decyzje nie wywierają wpływu na wynik finansowy. Układy można było oceniać na podstawie stopnia wykonania planu. Najważniejszym wskaźnikiem była wielkość produkcji, czyli porównanie produkcji narzuconej z wielkością produkcji jaką wykonano.

.49. SPOSÓB USTALANIA CEN    -    *

GR - cena ustalana jest na rynku w wyniku przetargu

GNR - cena była norma administracyjną ustalaną przez państwo. Był do tego odpowiedni organ np. w Polsce Państwowa komisja Cen

•Cena = koszt jednostkowy. + planowana marża zysku ustalana, w procentach Im większy koszt tym większy zysk

50.    NORMY KSZTAŁTUJĄCE SYSTEM I PORZĄDEK GOSPODARCZY normy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej

•    normy regulujące współdziałanie-układów - działają na podstawie umów- cywilno - prawnych

•    normy o ochronie konkurencji - ustawodawstwo regulujące konkurencję .

51.    OD CZEGO ZALEŻY PĘZEBiEG TRANSFORMACJI SYSTEMOWEJ

Przebieg transformacji systemowej zależy nie tylko od postawy państwa. Zależy- również od postawy całego społeczeństwa, od jego zdolności do zmiany oraz zmian tych nonn o charakterze zwyczajowym.

-*52. ROLA MAŁYCH PRZEDSIĘBIORSTW    .

W GR. władza państwowa zawsze popiera rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Z różnych przyczyn:

-    o charakterze systemowym - ochrona konkurencji dla gospodarki rynkowej. Im większe rozproszenie podaży (im mniejsze przedsiębiorstwa ) tym lepiej funkcjonuje mechanizm konkurencji

-    o charakterze procesowym - podstawowym instrumentem polityki procesowej są parametry ekonomiczne w tym systemie. Doświadczenie praktyczne wskazuje na to, że instrumenty są bardziej skuteczne w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw aniżeli do dużych. Łatwiej kierować \v gospodarce tynkowej gospodarką wtedy gdy jest w ięcej małych i średnich przedsiębiorstw; kierowanie dużymi przedsiębiorstwami jest trudne

W GNR sytuacja jest odwrotna. Tam mechanizm konkurencji jest zbędny. Łatwiej kierować niewielką liczbą - dużych przedsiębiorstw- niż dużą ilością małych. Duża liczba przedsiębiorstw oznacza dużą rozpiętość kierowania.

’ 53. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYBÓR SYSTEMU GOSPODARCZEGO .

.- własność środków produkcji _    . ,

> poziom rozwoju gospodarczego - znajduje między'- innymi wyraz w stosowanych technikach wytwarzania, w kwalifikacjach pracowników, w pozioniie infrastrukturalnym, w stopniu podziału pracy    *    ¹

• uwarunkowania o charakterze kulturowymi - dominująca w państwie religia, pewien charakterystyczny dla społeczeństwa zbiór cech, który często określa się mianem cliarakteru narodowego    -    -    •

¹ wyznawana doktryna społeczno - ekonomiczna lub społeczna

54. ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WŁASNOŚCIĄ ŚRODKÓW PRODUKCJI A SYSTEMEM GOSPODARCZYM'    . . '    '    .

W gospodarce rynkowej-dominuje własność prywatna, wynikająca z prawa w łasności. Tylko właściciel środków produkcji ma prawo podejmować decyzje jak je wykorzysta. Jeśli występuje własność prywatna to władza państwowa nie może podejmować decyzji na temat alokacji i eksploatacji -więc nie ma systemu nakazowo -rozdzielczego. W gospodarce dominuje własność państwowa - państwo ma prawo podejmować decyzje o alokacji i eksploatacji zasobów- jako właściciel środków produkcji i jeśli z tego prawa korzysta mamy system nakazow o - rozdzielczy. Ale państwo jako właściciel środków- może z tych upraw-nień właściciela zrezygnować i przekazać je przedsiębiorstwom i wtedy występuje system gospodarki narodowej.