8 (352)

- 14

wpłynęły tylko cztery prace _# dwóch ówczesnych znakomitości naukowych Leonarda Eulera 1 Daniela Sernou11 i * ego oraz Innych autorów: Colina Moc Laurlna i Jezuity Antoniego Cavalierl* Szczególnie dwie pierwsze prace wykorzystujące ścięły aparat matematyczny rozwinęły statyczną teorię pływów, opierając się na zasadzie równości dwóch potencjałów! potencjałów pola sił pływotwórczych i potencjału pola sił ciężkości* Nie uzyskano Jednakże odpowiedzi na podstawowe pytanie dotyczące rozmiarów pływu wróżnych obszarach kuli ziemskiej•

Nowya etapea badań było opublikowanie przez francuskiego badacza Pierre^%e •Simona de Laplace'a w    latach

1799 - 1823 prac dotyczęcych aechanikl nieba* W odróżnieniu od 6wych poprzedników Laplace rozpatrywał problem jako zjawisko dynamiczne* U podstaw Jego teorii nazwanej' dynemicznę było określenie* Ze fale pływu zrównoważonego nieprzerwanie generuję w oceanie odpowiadajęce im fale swobodne* Pale wymuszone i swobodne rozprzęstrżeniaJę się jednak w oceanach i morzach według różnych praw* a rzeczywiste pływy no kuli kształtuję się w rezultacie wzajemnego oddziaływanie tych dwóch systemów fal* Niezależnie od postępu badan teoretycznych rzeczywiste wartości pły— wów nadal nie zostały w pełni potwierdzone* natomiast zostały stworzone podstawy dla jednej'z ważniej szych teorii współczesnych, tzw* analizy harmonicznej płjrwów.

Podstawowa koncepcja Laplace*a uzależniająca okres i sepiitudę fali wymuszonej od parametrów sił wymuszaję-cych oraz opleujęca klnetycznę charakterystykę fal równa-niaai hydrodynamiki była przyjmowana przez następnych badaczy* Jednył z takich rozwiązań Jest. tzw* kanałowa teoria pływów opracowana w 1842 r* przez 6* Airy*ego, Autor ten rozpatrywał pływy jako system rozprzestrzeniających się fal długich w wyidealizowanych wąskich kanałach opa-■^uJ#cych całość lub część kuli ziemskiej wzdłuż dowolnego

%

równoleżnika lub południka* Warunki naturalne są Jednak tak dalece złożone, że do tej pory nie udało się sformułować ogólniejszego modelu teoretycznego zgodnego z * obserwacjami wahań pozioau morza w strefie brzegowej* Główne niedoskonałości wszystkich wyżej wymienionych’ teorii wysikały z nieznajomości warunków granicznych * dużej różnorodności w ukształtowaniu oceanów i mórz oraz niejednoznaczności równań ruchu cieczy rzeczywistej w strefie przybrzeżnej*    •V'.'’'®

W związku z tym zapoczątkowano nowy kierunek badeń zjawiska pływów* którego podstawą były, bezpośrednia obserwacje i pomiary okresowych wahań poziomu morza notowane na stacjach brzegowych* W latach trzydziestych ubiegłego wieku angielski logik i filozof William Whewell opracował podstawy organizacji pomiarów .poziomu morza i badań w różnych regionach świata* Poza tym Jako pierwszy podjął próbę przedstawienia wg danych obserwacyjnych mapy linii kotydalnych* pływu półdobowego dla wszechoceanu* Mapa ta prezentowana na rysunku 1*1 ma dzisiaj tylko znaczenie historyczne*

W 1868 roku William Thomson /lord Kelvin/'przekształcił wyrażenie potencjału sił pływotwórczych Księżyca 1 Słońca w szereg okresowych składowych i zaprezentował ae-todykę harmonicznej analizy pływów* Oego uczeń Georga Darwin w latach 1883 - 1886 udoskonalił ją 1 przedstawił w formie stosowanej także obecnie [7]* Od początku bieżącego stulecia zagadnienie pływów atało się jednym z najistotniejszych zagadnień dynamiki morza* Dokonano wielu Interesujących badań* które rozwiązały zadania praktyczne* głównie dla potrzeb nawigacji* Postęp metod numerycznych umożliwia obecnie rozwiązywanie modeli matematycznych zjawiska dla konkretnego regionu* strefy brzegowej* portu lub zatoki* gdzie przebieg pływu jest obserwowany z dostateczną dokładnością* a liczba danych'harmonicznych nie przewyższa możliwości elektronicznych maszyn cyirowyc;:.

,*■/For.def. ser. 21