8 (66)

Podwzgórze - odbiera, przetwarza i wysyła sygnały informujące o stanie odżywienia Odpowiednie szlaki nerwowe są aktywowane w odpowiedzi na bodźce hormonalne:

utrata masy tkanki tłuszczowej (zubożenie zapasów energetycznych) powoduje obniżenie syntezy i uwalniania leptyny i insuliny i wzrost osoczowego stężenia glikokortykosteroidów; szlaki podwzgórzowe są pobudzane do odtwarzania zapasów tkanki tłuszczowej przez odruchy pokarmowe zmniejszanie strat energii

•    nadmiar tłuszczu wywołuje wzrost stężenia leptyny i insuliny we krwi i obniżenie stężenia glikokortykosteroidów, co powoduje wzrost wydatków energetycznych i zmniejszenie ilości pobieranego pokarmu

•    obniżenie stężenia w osoczu leptyny i insuliny oraz wzrost glikokortykosteroidów powoduje pobudzenie syntezy i wydzielania neuropeptydu Y w podwzgórzu

•    neuropeptyd Y stymuluje do pobierania pokarmu i nasila aktywność lipogeniczną w tkance tłuszczowej, a poprzez układ współczulny zmniejsza wydatkowanie energii;

Podział otyłości

Ze względu na przyczynę prowadzącą do rozwoju otyłości wyróżnia się:

•    otyłość prostą - powstaje na skutek dysproporcji pomiędzy wydatkowaniem a dostarczaniem energii

•    otyłość wtórną - jest następstwem chorób, które powodują zaburzenie równowagi pomiędzy wydatkowaniem a dostarczaniem energii

Przyczyny otyłości wtórnej:

•    choroby endokrynologiczne - np. niedoczynność tarczycy, niedobór hormonu wzrostu, nadczynność kory nadnerczy, cukrzyca

•    choroby podwzgórza - nowotwory, tętniaki, neuroinfekcje, wady rozwojowe

•    leki - kortykosteroidy, insulina, leki przeciwdepresyjne i uspokajające

•    niektóre zespoły chorobowe uwarunkowane genetycznie Diagnostyka otyłości

BMI = masa ciała (kg)/wzrost (m)²

BMI <18,5 kg/m² - niedowaga

•    BMI =18,5-24,9 kg/m² - prawidłowe

•    25-29,9 kg/m²- nadwaga

•    BMI >30 kg/m²- otyłość Rozróżnia się 3 stopnie otyłości:

•    BMI 30,0-34,9 kg/m²-1 stopień

•    BMI35-39,9 kg/m²-IIstopień,

•    BMI >40 kg/m² - DI stopień (otyłość olbrzymia śmiertelna)

W celu oceny rozmieszczenia tkanki tłuszczowej oblicza się:

•    stosunek obwodu talii do obwodu bioder - WHR (waist to hip circumference ratio)

•    obwód talii mierzy się w połowie odległości między dolnym brzegiem łuku żebrowego i górnym grzebieniem kości biodrowej, a obwód bioder na wysokości krętarzy większych

otyłość brzuszną (wisceralną)rozpoznajemy, gdy:

WHR >0,8 u kobiet i >1,0 u mężczyzn otyłość pośladkowo-udową (gynoidalną)rozpoznajemy, gdy:

WHR <0,8 u kobiet i <1,0 u mężczyzn

Uproszczeniem tej metody jest pomiar wyłącznie obwodu talii. W przypadku stwierdzenia, że obwód talii przekracza 88 cm u kobiet i .102 cm u mężczyzn, można rozpoznać otyłość brzuszną.

Pomiar zawartości tkanki tłuszczowej

•    wpływ na zwiększenie ciężaru ciała (wartość BMI) ma nie tylko nadmiar ilości tkanki tłuszczowej, ale także zwiększenie beztłuszczowej masy ciała (mięśnie) lub retencja płynów

•    do pomiaru procentowej zawartości tkanki tłuszczowej służą urządzenia dokonujące pomiaru oporności elektrycznej

•    zawartość przekraczająca 20% u mężczyzn i 30% u kobiet stanowi podstawę do rozpoznania otyłości

•    ilościowy pomiar tkanki tłuszczowej wisceralnej może być przeprowadzony przy użyciu metod ultrasonograficznych, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego

Typy otyłości:

1. Otyłość androidałna - wisceralna lub brzuszna, nazywana też typem jabłka,

3