98 (67)

Obok składowych widma, których częstość jest ^-krotnością impulsów wymuszających, ważne są również składowe głośności wynikające z tworzenia się zawirowań w czasie przepływu spalin przez zmienny przekrój gniazd zaworów lub okienek wylotowych. Zawirowania powstające przy dużej prędkości wypływu spalin występującej w gniazdach tw⁷orzą tzw. dźwięki szczelinowe, charakteryzujące się wysoką częstotliwością. Określający tę częstość w⁷zór empiryczny ma postać [138, '64, 46]:

w

25 F’_w

[okr/sek]

(78)

gdzie: w — prędkość spalin w gniaździe zaworu [m/sek], F_w — chwilowy przekrój przepływu przez gniazdo zaworu wylotowego [m²].

Rys. 58. Maksymalne hałaśliwości motocykli (i) i samochodów (2), w zależności od pojemności skokowej ich silników

Przekroje F'_w i objętości cylindrów stanowią jakby zmienne rezonatory, których częstość drgań własnych zmienia się w dowolnie szerokim zakresie. Ponieważ można założyć, że przekrój przepływ⁷u i objętość zmieniają się w sposób ciągły, widmo głośności, które w znacznym stopniu jest uwarunkowane dźwiękami szczelinowymi, można również uważać za ciągłe w⁷ określonym paśmie częstotliwości.

Jak wykazano doświadczalnie, intensywność hałasu w układzie wylotowym jest proporcjonalna do 8 stopnia prędkości pulsacji spalin, co tłumaczy dużą hałaśliwość wylotu [138]. Subiektywność odczuwania hałasu wynika również i z tego, że głośność wylotu spalin jest wyraźnie zmienna w czasie.

Ogólny poziom głośności jest określony prędkością obrotową silnika, liczbą cylindrów, przekrojami czasowymi organów rozrządu, konstrukcją kanału wylotowego i wielkością przeciw⁷ciśnienia w układzie wylotowym.

Poziom natężenia dźwięku silników samochodowych i motocyklowych wzrasta z pojemnością skokową, a jest znacznie większy w przypadku motocykli. Zależność ustaloną w Niemczech na podstawie badań z lat 1950-1951 przedstawiono na rysunku 58 [64, 66]. Zależność natężenia hałaśliwości wylotu spalin od mocy silnika pokazano wg Sandersa [94] na rysunku 59, zgodnie ze wzorem: L = 122-i-10 log N_e [78].

98