9 (1364)

c) podejście ogólne Thomac’go: rozwój to ciąg zmian pozostających miedzy sobą we wzajemnym związku i występujących w sposób uporządkowany w określonycli miejscach na kontinuum czasowym biegu życia jednostki

3.    Pojęcie zmiany rozwojow ej

Zmiana- różnica w stanic obiektu lub organizacji struktury obserwowana z upływem czasu, zmiana jest funkcją czasu: zmiana= f(czas)

•    nie każda zmiana oznacza rozwój (np. cykliczne, przejściowe i odwracalne nie są)

•    zmiana rozwojow a jest jednokierunkowa (monotoniczna). trwała i autonomiczna, ma charakter ilościowy i jakościowy, ale głównie zmiany rozwojowe są jakościowe

•    podejście pozytywistyczne uznaje założenie o ukierunkowaniu za niekonieczne i neguje autonomiczność zmiany; wg lej koncepcji zmiana rozwojowa oznacza różnicę między stanem badanego zjawiska w czasie tl i t2

•    obserwować możemy tylko stany zjawiska a nie jego rozw ój

zadanie rozwojówki: wskazać czynniki zewnętrzne oddziaływujące na rozwój i wykrycie zasad ich oddziaływania, co wymaga odkiycia wewnątrzpsychicznych mechanizmów pośredniczących między' danym czynnikiem a zmianą w psychice i zachow aniu człowieka

4.    Rodzaje zmian rozwojowych

Kryteria podziału zmian rozwojowych: 1. czas (długość trwania). 2. cechy charakterystyczne przebiegu i ich następstwa, 3. kogo zmiany dotyczą (wymiar jednostkowy czy ponadjednostkowy)

a)    rozwojow e zmiany ontogenetyczne:

•    ze względu na czas genezy zmian: filogeneza, ontogeneza. antropogeneza. geneza aktualna, mikrogeneza

•    rozwojówkę interesują zmiany ontogenetyczne i geneza aktualna

•    ontogeneza: całokształt zmian w psychice i zachowaniu w toku życia indywidualnego, występują w niej zarówno zmiany progresywne (ilościowe i jakościowe) i regresywne;

•    zmiany ontogenetyczne opisujemy pojęciami: wdrukowanie, socjalizacja, dojrzewanie, uczenie się, różnicowanie, wzrastanie, dojrzewanie

•    zmiany mają charakter kumulatywny= procesualny

•    klasyfikacja pojęć do opisu zmian wg Flavella:

o dodawanie (kumulowanie kolejnych zmian, uzupełnianie przez modyfikacji lub zastępowania) o substytucja (zastępowanie tego co było wcześniej, całkowite lub częściowe) o modyfikacja (różnicowanie, uogólnianie poprzedniej formy)

o inkluzja (wcześniejsza struktura wchodzi w skład nowej, po uprzedniej modyfikacji tworząc zintegrowaną całość razem z tym, co nowe) o mediacja (stan poprzedni stanowi ogniwo pośrednie dla następnej zmiany)

b)    geneza aktualna lub mikrogeneza

•    oznaczają proces powstawania nowych zjawisk w psychice i zachowaniu człowieka

•    badanie procesów mikrogenezy pozwala uzyskać wgląd w sam proces zmiany

c)    zmiany ilościowe i jakościowe

•    ilościowe- nie naruszają wewnętrznej struktury' zjawisk; można badać różnymi technikami mierząc-w różnych punktach czasu, wiązana z ciągłością rozwoju

-    ---- «i ^