79

Dzieci analizują przyczyny powstawania konfliktów i poszukują sposobów ich rozwiązania. Dowiadują się, że ludzie mają prawo do błędów i że konflikty są zjawiskiem naturalnym w kontaktach między ludźmi. Uczą się konstruktywnego ich rozwiązywania, negocjowania, przepraszania, przebaczania.

Proponowane ćwiczenia są tak zaprojektowane, że zachęcają, a niekiedy wręcz zmuszają rodziców do włączenia się w problemy dzieci.

W. Dahmen i in. (1992) dostarczają bogato ilustrowanego przykładami materiału do pracy z dziećmi od lat 4. Ma on służyć uwzględnianiu podczas lekcji i zajęć w przedszkolu spraw międzyludzkich i osobowości dziecka. Przedstawione do wyboru przez nauczyciela „zabawy” uczą dzieci: zrzekania się czegoś, mówienia innym „nie”, znoszenia odmowy ze strony innych, wytrzymywania napięć, rozwiązywania konfliktów, wyrażania uczuć, nawiązywania kontaktów, „kosztowania uroków życia”, bycia silnym i słabym.

ANEKSY

Nie dokończone historyjki

1.    Zloty luk

Wódz Indian ze szczepu Nawahów nazywał się Milczący Orzeł. Był mądry, silny i szybki jak król ptaków, którego imię nosił. Pewnego dnia Milczący Orzeł zorganizował dla swoich dużo młodszych indiańskich braci zawody w strzelaniu z łuku. Wyznaczył cenną nagrodę — złoty łuk. Każdy chłopiec otrzymał pięć strzał, którymi mógł strzelać tyle razy, ile chciał w czasie 10 minut. Jeden z chłopców — Unkas — kiedy dobiegł do tarczy po swoje wystrzelone już pięć strzał, wpadł na pomysł, żeby wziąć swoje strzały i kilka strzał kolegów, którzy akurat nie byli przy tarczach. Teraz Unkas mógł strzelać więcej razy, nie tracąc czasu na bieganie do tarczy i zbieranie swoich pięciu strzał. Strzelał szybko i celował niedokładnie, ale ponieważ strzelał dużo więcej razy niż jego koledzy, wygrał więc zawody i otrzymał złoty łuk.

Co było dalej?

Co sobie chłopcy pomyśleli o Unkasie?

Czy pogodzili się z tym, że Unkas wziął nagrodę?

Może postanowili coś zrobić, żeby na drugi raz nie oszukiwał?

2.    Sadzenie kukurydzy

Chłopcy pracowali pod opieką starszego Indianina — sadzili kukurydzę. Unkas pracował bardzo dobrze i szybko. W pewnej chwil przerwał pracę i usiadł, żeby chwilę odpocząć. Kiedy Sokole Oko zobaczył, że Unkas siedzi — pobiegł do starszego Indianina i powiedział mu, że Unkas cały czas tylko się opala. Indianin uwierzył, bo Sokole Oko dotąd zawsze mówił prawdę. Poszedł

149