9 (973)

Problem różnych kategorii PKB oraz ich wzajemnych powiązań można przedstawić także w poniżej prezentowanym schemacie, który uwzględnia poszczególne miary społeczne w procesie ich tworzenia. Jest on rozwinięciem wcześniej analizowanych założeń i schematów. Pokazuje nie tylko przepływny finansowe pomiędzy głównymi podmiotami gospodarczymi, lecz i podział głównej kategorii społecznej jaką jest PKB lub PNB na miary współtworzące zagregowany miernik gospodarki. Zamiast PNB możemy używać również miary PKB, co nie zmienia treści podstawowych przepływów.

Schemat nr 4; Przepływy produkcji społecznej

Źródło: M. Nasiłowski; System rynkowy, PWN,. Warszawa 2002

Gdzie: K- wydatki na konsumpcję, O - oszczędności, I - inwestycje, Am - amortyzacja, Te -podatki pośrednie, Td - podatki dochodowe przedsiębiorstw i bezpośrednie ludności, Nz - nie rozdzielone zyski przedsiębiorstw, B - transfery.

W powyższym schemacie jako główną kategorię traktuje się PNB (Produkt Narodowy Brutto), który pomniejszony o amortyzację daje Produkt Narodowy Netto. PNN zmniejszony o podatki pośrednie przedstawia dochód narodowy wg cen czynników produkcji, a więc wg kwot wypłacanych z przedsiębiorstw. Od tak rozumianego dochodu odejmuje się jeszcze podatki dochodowe przedsiębiorstw' i nie rozdzielone zyski a resztę przekazuje się do gospodarstw domowych. Nie jest to jeszcze ostateczny dochód gospodarstw domowych, gdyż dochód którym dysponują pomniejszony jest o podatki bezpośrednie i powiększony o transfery od państwa.

Najniższy poziom PKB na głowę mieszkańca występuje w Afryce, kontynencie traktowanym jako „kraina ubóstwa” . W 1870 r. szacowano przeciętny PKB per capita w Afiycejako 22,5% dochodu Europy Zachodniej, w 1950 r, było to 18,5%, w 1990 r. - 8,7% i w 1998 r.- 7,6% . (Wprost). Nie tylko w Afiyce występuje ten problem, w innych krajach

18