amat urz kr153

celu można wykorzystać po prostu wskaźnik optyczny („oko magiczne”) o konstrukcji" umożliwiającej względnie dokładny pomiar (np. typu EM 83). Znacznie dokładniejszy pomiar może zapewnić użycie miernika wychyłowego (miliamperomierza). Włączając go w obwód anodowy jednej z lamp stopnia wzmocnienia pośr. cz. (objętej napięciem regulacyjnym ARW). można na podstawie zmian prądu wywołanych działaniem

natężenia pola    Rys. 14-G2. Prosty układ 5-metra

automatyki wnioskować o natężeniu sygnału odbieranej stacji. Wychylenia strzałki miernika będą jednak zgodne z odwróconą skalą, a poza tym pomiaru będzie można dokonać tylko w odniesieniu do sygnałów dostatecznie silnych, uruchamiających ARW odbiornika (rys. 14-62).

Najbardziej czułą i dokładną metodę pomiaru zapewnia oddzielny woltomierz prądu stałego w układzie mostkowym z pojedynczą triodą i miernikiem o czułości do 1 mA w przekątnej mostka. Woltomierz najle-

Rys. 14-63. Układy mostkowe mierników natężenia sygnału: a) z lampą ECC82; b) w układzie między katodowym

piej włączyć do obwodu składowej stałej napięcia otrzymywanego z detektora diodowego, ponieważ jest ono zbliżone (działanie wsteczne automatyki) do logarytmicznej funkcji natężenia sygnału odbieranego, dzięki czemu skala miernika ma liniowy rozkład w decybelach. Przy odpowiednio dużej stałej czasowej w obwodzie sterującym woltomierzem można zmierzyć natężenie sygnałów telegraficznych bez drgań wskazówki przyrządu. Skalę przyrządu ustala sic w założeniu, że sile sygnału S 9 odpowiada napięcie wejściowe odbiornika 100 uV. Każdy stopień skali Ś odpowiada sześciu decybelom zmiany napięcia, czyli stosunkowi napięciowemu 1 : 2. W ten sposób za pomocą generatora sygnałowego z cechowanym tłumikiem na wyjściu łatwo można wyznaczyć skalę S-mctra {100 uV — S9, 50 uV — S 8, 25 *xV — S 7 itd.). Sygnały o natężeniu większym od S 0 można oceniać, oznaczając na skali miernika + 10 dB — mnożnik napięcia 3,16, • 20 dB - - mnożnik 10 itd. Miernik z rys. 14-63a „zeruje się” przy zwartym obwodzie siatki sterującej za pomocą zmiennego opornika katodowego. Pełne wychylenie strzałki miliamperomierza ustawia się przy wyjętej lampie, zmieniając oporność bocznikującą miernik. Woltomierz mierzy napięcia ujemne w zakresie do — 20 V. Większe napięcia blokują już całkowicie lampę woltomierza i miliamperomierz nie może być przeciążony. Całkowity zakres miernika może objąć skalę do 80 dB.

Układ z rys. 14-64 jest — jak widać — rozbudowany. Zawiera woltomierz prądu stałego w układzie mostkowym z podwójną triodą ECC 82,

Rys. 14-64. Miernik natężenia sygnału z własrfrm detektorem

zasilany napięciem prostowanym przez niezależny układ prostowniczy, który dołącza się bezpośrednio do anody ostatniej lampy wzmacniacza pośr. cz. Z diody prostowniczej otrzymuje się poza tym napięcie ARW.

Inny ciekawy układ S-metra uwidoczniony jest na rys. 14-63b. Dodatnie napięcie z katody lampy wzmacniacza m. cz. wyrównuje się potencjometrem „zerowania” do poziomu napięcia na katodzie lampy regulowanej przy zwartym wejściu odbiornika. Pojawiające się przy sygnale napięcie ARW blokuje lampę wzmacniacza pośr. cz., prąd lampy maleje, napięcie na oporniku katodowym obniża się i zmienia równowagę układu miernika. Strzałkę miernika sprowadza się do pełnego wychylenia potencjometrem 1,5 kil bocznikującym miliamperomierz.