adm0

W planach wystawowych, szczególne miejsce zajmowały i zajmują treści poświęcone wyrobom mistrzów rosyjskich. Urządzanie cyklicznych wystaw militariów rosyjskich ze zbiorów Zbrojowni Ermitażu, będącej obok Zbrojowni moskiewskiej jedną z najpełniejszych i najcenniejszych na święcie, umożliwiło poznanie nieznanych dotąd stronic narodowej kultury artystycznej Rosji.

Prace nad wystawami o takiej właśnie tematyce, bądź nastawionych na szerokie udostępnianie najcenniejszych kolekcji muzeum, znacznie podniosło międzynarodowy prestiż Zbrojowni Ermitażu. Tylko w okresie ostatnich dwudziestu - trzydziestu lat, różne pod względem liczby eksponatów i tematyki, interesujące i wartościowe pokazy oręża urządzano w llorsholmie (Dania), Dreźnie i w Hagen (Niemcy). Poszczególne cenne eksponaty lub ich grupy Zbrojownia prezentowała na ważnych wystawach w Tokio, Sztokholmie, Helsinkach, Awi-nionie, Londynie, Nowym Jorku i Storrs (USA).

Szczególne miejsce w wymianie wystaw zajmują kontakty Ermitażu z muzeami w Polsce. Pierwsze doświadczenia w tej współpracy, datowane są na połowę lat 70. XX stulecia. Wtedy to, najpierw w Warszawie, a potem we Wrocławiu i Malborku, pokazano cenną i okazałą, liczącą 250 eksponatów wystawę „Arcydzieła oręża Europy Zachodniej i Wschodu XV-X1X wieku". W jej skład weszły przykłady dawnego uzbrojenia obu tych historycznych cywilizacji, a przemyślany dobór prezentowanego materiału pozwolił na stworzenie naprawdę okazalej i interesującej wystawy. Potrzeba organizacji takiej ekspozycji w Polsce była bardziej niż usprawiedliwiona, gdyż tradycyjnie docenia się tu kunszt wytwórców oręża minionych epok. Ponadto polskie rzemiosła militarne łączą w sobie, co leż jest powszechnie wiadome, elementy Wschodu i Zachodu.

Zainteresowanie polskiej publiczności ekspozycją z Arsenału Państwowego Ermitażu, stworzyło perspektywy dla dalszych kontaktów muzealnych i urządzenia kolejnych wystaw uwzględniających mało znane lub zupełnie nieznane w Polsce dzieła dawnych mistrzów. Po upływie trzech lat od pamiętnej pierwszej wystawy, przystąpiono do pracy nad ekspozycją, która uwzględniała broń, uzbrojenie i oporządzenie jeździeckie Kaukazu, Zakaukazia i Azji Środkowej XVIII-XIX xv. Wybór tematu nie był przypadkowy. Wzory sztuki ludów kaukaskich odznaczają się oryginalnością typów i form oraz bogactwem i niepowtarzalnością zdobnictwa. Można je spotkać w zbiorach muzealnych i prywatnych w wielu krajach, gdzie wywołują niekłamane zainteresowanie bro-nioznawców i miłośników dawnej broni. Najpełniejsza kolekcja broni kaukaskiej i środkowoazjalyckiej w zbiorach światowych znajduje się w Zbrojowni Państwowego Ermitażu. Oczywistym więc było sięgnięcie po przechowywane tu dzieła. Aby ułatwić odbiór tak specyficznego materiału i pokazać, które grupy etniczne wykorzystywały do walki te lub inne typy i rodzaje broni uznano, iż należy poszerzyć podstawowy skład ekspozycji o dzieła sztuk plastycznych. Włączono tło wystawy ikonografię - grafikę rosyjskich twórców z 1 połowy i około połowy XIX w., w której tematyka Kaukazu zajmowała miejsce znaczące. Uzupełnieniem były stroje narodowe, paradna uprząż konna i kobierce, tworząc harmonijne tło dla militariów.

Do pomyślnej realizacji całego projektu w znaczącym stopniu przyczyniła się także oddana przez dyrekcję Muzeum Zamkowego w Malborku powierzchnia ekspozycyjna spełniająca wszystkie niezbędne wymogi stawiane pokazom muzealnym. Znamiennym jest, że wystawa la okazała się pierwszym doświadczeniem w eksponowaniu za granicą broni z Kaukazu i Azji Środkowej na

JO