B C str 6 7 (2)

ków tytoniu”. Mam nadzieję, że atlas ten wypełni lukę w naszej literaturze i ułatwi pracę inspektorom uprawy i plantatorom, dla których głównie jest przeznaczony. Zawiera on wszystkie najważniejsze groźne choroby i szkodniki tytoniu oraz kilka schorzeń rzadziej toystępujących, ale interesujących z punktu widzenia plantatora i służby ochrony roślin.

Wszystkie barwne tablice zostały wykonane przez art. graf. A. Balcerzaka, któremu za wierne odtworzenie z natury składam wyrazy podziękowania.

Za wszelkie uwagi dotyczące tej pracy będę szczerze wdzięczny Czytelnikom. Pozwolą mi one ulepszyć i uzupełnić tekst przed ponownym wydaniem..

AUTOR

PRZEDMOWA DO II WYDANIA

„Atlas chorób i szkodników tytoniu” jest zwięzłą, przystępną i popularną książką przeznaczoną dla szerokiej rzeszy producentów tytoniu, pracowników służby ochrony roślin oraz służby agrotechnicznej przemysłu tytoniowego. Celem „Atlasu” jest ułatwienie rozpoznawania przyczyn chorób lub uszkodzeń roślin tytoniu oraz wskazanie sposobów zapobiegania im lub ich zwalczania, co w konsekwencji przyczyni się do uniknięcia lub zmniejszenia szkód gospodarczych.

Aby sprosiać temu zadaniu, „Atlas” musi uwzględniać najnowsze osiągnięcia nauki w dziedzinie fitopatologii stosowanej, entomologii i ochrony roślin. Pierwsze wydanie „Atlasu” ukazało się w 1963 r. Od tego czasu dużo się zmieniło zarówno w rozpoznaumniu przyczyn chorób tytoniu, jak też w metodach ich zwalczania; dotyczy to zwłaszcza stosowania zabiegów chemicznych i nowych pestycydów. W trosce o ochronę naturalnego środowiska człowieka i zdrowie ludzkie wycofuje się najbardziej szkodliwe środki chemiczne oraz wprowadza rygory stosowania pestycydów w rolnictwie.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne zwróciło się do mnie z propozycją opracowania zaktuaiizoioanego drugiego wydania książki. Mam nadzieję, że będzie ona pomocna w unowocześnieniu ochrony tytoniu przed chorobami i szkodnikami.

AUTOR

SZKODY WYRZĄDZANE PRZEZ CHOROBY I SZKODNIKI TYTONIU

Czytamy nieraz w sprawozdaniach służby agrotechnicznej, że u niektórych plantatorów lub nawet czasem w całej wsi wyginęła rozsada tytoniu, że plantacje były kilkakrotnie obsadzane wskutek zniszczenia roślin przez szkodniki glebowe oraz że tytoń w polu uległ zniszczeniu przez choroby. Niekiedy rozwój choroby przyjmuje rozmiary epidemii, a uszkodzenia tytoniu obejmują duże przestrzenie plantacji. Dowodem tego są również wyniki wykupu liści tytoniu; świadczą one o katastrofalnym nieraz pogorszeniu się jakości tytoniu porażonego chorobami i o zmniejszeniu plonu.

Dokładne wyliczenie wysokości szkód jest bardzo trudne, gdyż na plon i jakość surowca wpływają także inne czynniki. Przybliżoną wysokość szkód powodowanych przez choroby i szkodniki można ocenić przez porównanie plonu i jakości surowca z plantacji zaatakowanych z plonem średnim dla danej odmiany. Znając obszar plantacji można w przybliżeniu oszacować straty. Na tej podstawie wyliczono, że czarna zgnilizna korzeni (Thielaviopsis basicola) zmniejsza plon tytoniu średnio o 5—20%, zależnie od warunków meteorologicznych i odporności uprawianych odmian.

Straty spowodowane przez wirozę brązowej plamistości pomidora (Lycopersicum virus 3) ocenia się na 60 milionów złotych rocznie ¹. W czasie epidemii mączniaka rzekomego w 1961 r. straty na plantacjach tytoni papierosowych jasnych oszacowano na 220—250 min złotych. W najbliższych latach przewiduje się znaczne szkody na plantacjach, które może spowodować silnie wirulentny szczep grzyba Peronospora tabacina.

Szkodniki żyjące w glebie — drutowce, rolnice i turkucie — niszczą corocznie do 10% wysadzonych roślin i luki na plantacjach trzeba uzupełniać, co zwiększa koszt założenia plantacji.

7

1

W roku 1972 szkody były kilkakrotnie większe.