BadaniaMarketKaczmarczyk9

Kryterium przedmiotowe. Odpowiadając na pytanie, czego dotyczy badanie (co badamy), można wyodrębnić bardzo duża liczbę rodzajów badań, ponieważ liczba badanych problemów jest praktycznie nieograniczona. W podręcznikach na temat marketingu i badań marketingowych wymienia się zazwyczaj następujące rodzaje badań marketingowych (zob. tablica 1.3 w rozdziale pierwszym):

•    badania rynku,

•    badania produktu,

•    badania cen,

•    badania dystrybucji,

•    badania promocji.

Klasyfikacja ta nic jest jednak wyczerpująca. Mankament ten można zauważyć w niektórych klasyfikacjach rodzajów badań publikowanych w fachowej literaturze. Nie wszystkie klasyfikacje są rozłączne. Aby uniknąć tych błędów, najrozsądniej byłoby przyjąć kryterium granic organizacyjnych przedsiębiorstwa. Zgodnie z tym kryterium badania można podzielić na:

•    badania otoczenia przedsiębiorstwa,

•    badania własnej działalności i jej efektów.

W badaniu otoczenia przedsiębiorstwa dominują badania rynku, badania nabywców oraz badania konkurencji (w tym konkurencyjnego produktu, promocji, planowania i cen). W badaniu własnej działalności i jej efektów można wyodrębnić badania nad własnym produktem, dystrybucją, planowaniem, cenami, promocją. Rozwijając konsekwentnie tę klasyfikację, można otrzymać wykaz wszystkich możliwych tematów badawczych odzwierciedlających zjawiska rzeczywiste.

Kryterium celu badań. Kryterium to nie jest zbyt precyzyjne, ponieważ w niektórych przypadkach może być nim faza procesu badania lub rodzaj zastosowanych metod badawczych. Chodzi tu o trzy następujące rodzaje badań, często wymieniane w zagranicznej literaturze przedmiotu:

•    badania poszukiwawcze (eksploracyjne),

•    badania opisowe (deskrypcyjne),

•    badania przyczynowo-skutkowe.

Badania poszukiwawcze koncentrują się na poszukiwaniu pomysłów, bliższym wyjaśnianiu badanych problemów, odkrywaniu nieznanych problemów, znajdowaniu możliwych wyjaśnień. W większości są one prowadzone we wstępnej fazie badań w celu sporządzenia lepszego projektu badawczego, w tym także konstrukcji dobrego instrumentu pomiarowego, takiego jak kwestionariusz czy dziennik obserwacji. Badania opisowe mają na celu określenie częstotliwości występowania lub kształtowania się różnych zmiennych. Często ich celem jest określenie zależności między zmiennymi, które to zależności są początkowo przedmiotem stawianych hipotez. Natomiast badania przyczynowo-skutkowe mają na celu określenie związ-

39