Rysunek 3.9
Miejsce kwestionariusza w procesie badawczym
Etap
projektowania
badania
Etap budowy i zastosowania kwestionariusza
Etap
Morzenia
informacji i problemu badawczego do ustalenia informacji dla decydentów, pokazane na rysunku 3.9, uwzględnia ten postulat.
Już na etapie projektowania badania należy zebrać wystarczające wiadomości pozwalające na sformułowanie hipotez, które pomagają zwiększyć trafność badania. Hipotezy pełnią podobną funkcję wobec kwestionariusza, pomagając w formułowaniu właściwych pytań. Ułatwiają określenie rodzajów i źródeł potrzebnych informacji dzięki sprecyzowaniu zakresu badanych współzależności między zmiennymi. Jeżeli w trakcie projektowania badania badacz stosował pomiar i analizę imitacyjną, to sprawa zarówno ustalenia listy potrzebnych informacji, jak i sprawdzenia sformułowanych hipotez staje się dużo łatwiejsza. Dzięki temu hipotezy mają wpływ na to. jakie pytania i skale odpowiedzi będą formułowane w kwestionariuszu.
W pierwszej fazie budowy kwestionariusza badacz już wie, jakie dane należy zebrać, z jakich źródeł oraz za pomocą jakich metod. Kwestie te zostały opisane w rozdziale 2. Dane otrzymane z. pomiaru przeprowadzonego za pomocą kwestionariusza nie będą miały wartości, jeżeli będą nie na temat lub niekompletne. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z błędem problemu badawczego. Dlatego podstawową czynnością na pierwszym etapie budowy kwestionariusza jest dokładne ustalenie, jakie dane będą niezbędne do rozwiązania określonego problemu. Kwestionariusz, który dostarcza danych niepotrzebnych, powoduje tylko wzrost kosztów badania.
Przed przystąpieniem do formułowania wstępnej listy pytań i wstępnego skalowania odpowiedzi należy także określić formę i metodę zbierania danych oraz wynikający stąd rodzaj kwestionariusza. Jeżeli postanowimy zbierać dane za pomocą metody ankiety pocztowej lub prasowej, gdzie respondent otrzymuje kwestionariusz do ręki i gdzie nie ma ankietera, to jest oczywiste, że kwestionariusz
99