Obliczone wartości liczbowe zostały wstawione do tablicy 5.21 według instrukcji zawartej w tablicy 5.20. Poza tym zostały także obliczone stopnie swobody oraz wskaźniki F dla zmiennych eksperymentalnych (rozmiary opakowań) oraz dla poszczególnych grup miejscowości.
Tablica 5.21
Obliczone wartości analizy wariancji wyników eksperymentu całkowicie losowego
Rodzaj zależności |
Suma kwadratów |
Stopnic swobody |
Średni kwadrat |
Wskaźnik F |
Zależność między wielkością opakowań |
6 796 |
2 |
£fŚ=3398 | |
Zależność między miejscowościami |
2 796 |
3 |
2-f6=932 |
li'24'0 |
Błąd średniego kwadratu |
233 |
6 |
^=38.8 6 | |
Ogółem suma kwadratów |
9 825 |
11 |
X |
X |
Dwa obliczone wskaźniki F dla zmiennej eksperymentalnej oraz dla miejscowości porównujemy następnie z wartością krytyczną F rozkładu F (załącznik E). Wartość krytyczna F zależy od stopnia swobody zarówno w liczniku (m), jak i w mianowniku (/t) wskaźnika F. Na przykład we wskaźniku Z7 dla zmiennej eksperymentalnej są dwa stopnie swobody w liczniku oraz sześć stopni swobody w mianowniku. Jeżeli założymy weryfikację przy poziomie istotności a = 0,05, to wartość krytyczna dla tej kombinacji wynosi 5,14 (odczytana z załącznika E). Obliczony wskaźnik F = 87,6 jest wyższy, co oznacza odrzucenie pierwszej hipotezy zerowej dla zmiennej eksperymentalnej. Interpretujemy to w ten sposób, że zidentyfikowane różnice w wyborze wielkości opakowań są istotne statystycznie ze względu na rzeczywiste różnice w preferencjach konsumentów.
Obliczony wskaźnik różnic występujących w zależności od miejsc zamieszkania F = 24 jest również większy od wartości krytycznej (4,76) dla trzech i sześciu stopni swobody. Oznacza to odrzucenie drugiej hipotezy zerowej, czyli przyjęcie hipotezy, że między mieszkańcami wyodrębnionych grup miejscowości istnieją istotne różnice w zakresie preferencji wielkości konserw rybnych. Analiza wariancji wykazała, że różnice w preferencjach wielkości konserw rybnych wśród ich konsumentów zależą istotnie zarówno od samych wyborów, jak i od miejsca zamieszkania.
301