CB i rad 083

83

V. PARAMETRY UŻYTKOWE NADAJNIKÓW

modulującgo, częstotliwość drgań generatora ulega dewiacji proporcjonalnej do amplitudy sygnału.

Oprócz przedstawionych metod modulacji bezpośredniej stosuje się również metodę pośrednią modulacji częstotliwościowej, umożliwiającą utrzymanie odpowiedniej stałości częstotliwości nośnej w przypadku braku modulacji. Do tej metody służy modulator Armstronga, wyposażony w generator kwarcowy i układ modulacji fazowej uzyskiwanej w wyniku sumowania przesuniętych o 90° wstęg bocznych modulacji amplitudowej z falą nośną. W wyniku zastosowania układu umożliwiającego przejście z modulacji fazowej na częstotliwościową i ograniczenia amplitudowego sygnału wyjściowego otrzymuje się sygnał o czystej modulacji częstotliwościowej.

Zazwyczaj SSB i FM mają moc zbliżoną do szczytowej mocy AM. Dla modulacji o głębokości ok. 70% nośna AM będzie o połowę, a dla 100% czterokrotnie mniejsza. Przy innej konstrukcji nadajnika, gdy moce AM i FM są równe, możemy spodziewać się dwukrotnie większej mocy średniej i czterokrotnie większej mocy szczytowej przy 100% modulacji w AM. To, czy nośna AM ma być czterokrotnie mniejsza od FM czy równa, uwarunkowane jest budową nadajnika. Nośna AM jest mniejsza w radiotelefonach z modulatorami szeregowymi bądź liniowymi stopniami dla sprzętu SSB. Poziom nośnej AM ustawia się fabrycznie regulatorami na 1/4 mocy maksymalnej, czyli połowę maksymalnego napięcia w.cz. Moc AM i FM jest jednakowa przy modulacji transformatorowej, przy której zasadę pracy transformatorów wykorzystuje się do zwiększenia mocy nadajnika przez podwyższenie napięcia zasilającego tranzystory stopnia końcowego w takt modulacji.

Zwiększenie modulacji powyżej fabrycznych nastawów powoduje gwałtowny wzrost poziomu emitowanych zakłóceń. Gdy zbyt mocno zbliżymy się do owych granicznych 100% modulacji, pojawia się wówczas tzw. splatter (bełkot). Dlatego w trosce o czystość i jakość emisji sygnału, maksymalną głębokość modulacji ustawia się zwykle na poziomie 70-80%, przy której nie występuje jeszcze splatter. Znaczne zwiększenie skuteczności nadajnika AM można uzyskać kształtując odpowiednio tor m.cz. Osiąga się to przez dostosowanie charakterystyki przenoszenia toru nadawczego i odbiorczego do ucha ludzkiego, które najlepiej odbiera częstotliwości ok. 1-2 kHz. Częstotliwości Poniżej 300 Hz pochłaniają znaczną moc, nie mając jednocześnie istotnego znaczenia dla przekazu informacji, a częstotliwości powyżej 3 kHz i tak będą obcinane filtrami odbiornika. Zmniejszając więc poziom niskich tonów uzyskujemy przesunięcia charakterystyki w kierunku tonów wyższych, które Znacznie poprawiają zrozumiałość naszych sygnałów, a częstotliwości powyżej 3 kHz, nie powinny być już wzmacniane m. in. dlatego, by nie zakłócać sąsiednich kanałów.