CCF20090225025

Wielu etologów doszło dziś niezależnie od siebie do przekonania, że związek pomiędzy drapieżnikiem a jego ofiarą jest odmianą subtelnego współistnienia, w którym drapieżnik nie reguluje populacji, lecz jako stała presja środowiska jest czynnikiem udoskonalającym gatunek. Do badań tych, co osobliwe, nie przywiązuje się jednak szczególnej wagi. Ostatni przykład tego rodzaju został opisany szczegółowo przez biologa Farleya Mowa-ta, którego rząd kanadyjski wysłał na Arktykę dla ustalenia liczby karibu zabijanych przez wilki. Stada karibu malały do tego stopnia, że wilki mogłyby być z czystym sumieniem wytrzebione. Mo-wat stwierdził, że: a. wilki odpowiedzialne są za znikomą tylko ilość ginących karibu, b. odgrywają one istotną rolę utrzymując stada karibu w zdrowiu i sile (fakt znany od dawna Eskimosom), c. stada karibu malały wskutek zabijania tych zwierząt przez myśliwych i traperów na pożywienie dla psiarni. Wbrew temu przekonywającemu, starannie wyłożonemu w książce Never Cry Wolf świadectwu, wilki są dziś — jak stwierdził Mo-wat — systematycznie wytruwane. Nie możemy wprawdzie przewidzieć, co oznaczać będzie dla Arktyki wyginięcie wilków, ale nauki tej nie wolno zignorować. Jest to bowiem jeden z wielu przykładów zagrażania równowadze natury przez krótkowzroczną zachłanność. Kiedy zabraknie wilków, karibu będą nadal ginęły z ręki myśliwych, a te sztuki, którym uda się przeżyć, będą znacznie słabsze wobec zlikwidowania terapeutycznego nacisku wywieranego przez wilki.

Omówione wyżej wypadki należą do kategorii eksperymentów naturalnych. Co stanie się, gdy wprowadzi się pewien element kontroli populacji i pozwoli się jej rozrastać przy dużych zasobach pożywienia, lecz przy wyeliminowaniu drapieżników? Eksperymenty i badania opisane w następnym rozdziale jasno dowodzą, że drapieżniki i potencjał żywnościowy odgrywają znacznie mniejszą rolę, niż się sądzi. Dostarczają natomiast szczegółowych materiałów dotyczących roli stresu wywołanego przegęszczeniem jako czynnika sterującego populacją i umożliwiają wgląd w biochemiczne mechanizmy kontroli populacji.