CCF20090321019

(18) płeć bliźniąt

Bywa, że bliźnięta Są tej samej płci, bywa też, że różnią się płcią. Jeśli ograniczymy się do dwo-jaczków, okaże się, że częściej są one tej samej płci.

Spróbujmy ująć zagadnienie matematycznie i przyjmijmy dla uproszczenia, że prawdopodobieństwo urodzenia chłopca czy dziewczynki wynosi 0,5 (zamiast 0,51 i 0,49). Jeśli weźmiemy pod uwagę dwa niezależne wzajemnie urodzenia (w dwu różnych rodzinach), to, jak łatwo dostrzec, prawdopodobieństwo, że będą to dwaj chłopcy, wyniesie 0,25, prawdopodobieństwo, że będą to dwie dziewczynki — również 0,25, a prawdopodobieństwo, że urodzi się jeden chłopiec i jedna dziewczynka, wyniesie 0,50 (ponieważ 0,23 wynosi prawdopodobieństwo urodzenia chłopca w pierwszej rodzinie i dziewczynki w drugiej i 0,25 wynosi prawdopodobieństwo urodzenia dziewczynki w pierwszej rodzinie i chłopca w drugiej).

Odnośnie dwojaczków okazuje się, że udział bliźniąt tej samej płci wynosi nie 0,50, lecz znacznie więcej, bo około 60,4. Skoro wiadomo, iż jedne pary bliźniąt rodzą się z tego samego jaja, inne zaś w dwu oddzielnych jaj, przeto najprostsze i najbardziej wiarygodne zarazem wyjaśnienie owej przewagi bliźniąt tej samej płci opiera się na przypuszczeniu, że bliźnięta jednojajowe muszą mieć płęć tę samą, podczas gdy w przypadku bliźniąt dwujajowych płeć jednego nie zależy wcale od płci drugiego. Jeśli prawdopodobieństwo pochodzenia dwojaczków z jednego jaja wynosi p, a tym samym prawdopodobieństwo odwrotnego

urodzeń chłopców zwiększa się nieco po okresach wielkich wojen.

Liczba chłopców na 1000 dziewczynek wśród noworodków martwych jest znacznie wyższa i sięga 1300—1400. „Bulletin mensuel de statistiąue de 1’Institut national”, dodatek styczeń — marzec 19-50.

przypadku Wynosi i — p, to prawdopodobieństwo, że para dwojaczków ma płeć tę samą, równa się p + 0,5 (1 — p) = 0,5 (1 + p),

ponieważ w przypadku gdy dwie płci są wzajemnie niezależne, istnieje jedna szansa na dwie, że okażą się one identyczne.    ' ■

Porównując wyżej określoną wartość prawdopodobieństwa dla dwojaczków o jednakowej płci z wartością obserwowaną, 0,64, otrzymujemy p — = 0,28. Tyle wynosi prawdopodobieństwo, że para bliźniąt, która zostanie zarejestrowana w danym urzędzie stanu cywilnego jako pierwsza od jutra rana począwszy, będzie parą bliźniąt jednojajo-wych¹.

Analogiczne obliczenia można przeprowadzić w odniesieniu do urodzin trojaczków. Urodzenia czworaczków, a tym bardziej pięcioraczków zdarzają się zbyt rzadko, aby można było zastosować do nich rachunek prawdopodobieństwa.

(19) sondowanie opinii publicznej

Organizacje zajmujące się badaniem opinii publicznej i nadające sobie zazwyczaj miano instytutów stosują w swej praktyce, mniej lub bardziej świadomie, rachunek prawdopodobieństwa. Istotną rzeczą jest wiedzieć, czy określony wynik ankiety reperezentujący pogląd większości biorących udział w. ankiecie odzwierciedla stanowisko rzeczywistej większości społeczeństwa.

Pierwsza kwestia, jaką tu wypada postawić, to pytanie, czy problem, który przed chwilą sformułowaliśmy, w ogóle ma sens; czy mamy prawo mówić o opinii publicznej odnośnie tego czy innego zagadnienia. Jest rzeczą znaną, że w zestawieniach publikowanych przez instytuty badania opi-

43

1

Bardziej dokładne wyliczenia można znaleźć w mej pracy: EIćments de la thśorie des probabilltes.