CCF20091108007

vvn/\'U/,k* mm, gu/.ic imimy im i /ynuiini / .vjunu»U(|,    kim|h i,mm|

operator musi znać dokłiulnu wartość pomiaru. Pilot musi wiedzieć, ezy loii zgodnie z planem lotu na wysokości 4500 m. Przybliżona informacja o wysokości - zamiast dokładnej - mogłaby doprowadzić do zderzenia z innym samolotem lub uderzenia w górę podczas mgły.

Wyświetlacze informacji ilościowych. Wyświetlacze, które prezentują dokładną wartość liczbową szybkości, wysokości czy temperatury.

Na rys. 13.6 pokazane są sposoby prezentowania informacji ilościowych /. u li relatywną trafnością odbioru. Jak widać, przy odczycie informacji z urządzeniu nazywanego „otwartym oknem” ludzie popełniają najmniejszą liczbę błędów Pionowa prezentacja informacji wywołuje błędny odczyt w ponad jednej trzećio| przypadków. Przedstawione rezultaty - powszechnie znane na świecie - uzyskano w eksperymencie laboratoryjnym, gdzie zadaniem osób badanych było odczytywanie informacji na urządzeniach różnego typu w określonej jednostce czasu (Sleight, 194H)

10 —i

Odczyt

pionowy

(35,5%)

0    1    2    3    4    5 ■ 6    7    8    9    10

........I i I .......lii

Odczyt poziomy (27,5%)

I T I „Otwarte okno" (0,5%)

„Zegar”

(10,9%)

Odczyt półkolisty (16,6%)

Rys. 13.6. Procent błędów przy odczytywaniu informacji podawanych na różnych urządzeniach pomiarowych

Źródło: Na podstawie: R. Sleight: The effect of instrument dial shape on legibility. „Journal of Applied Psychology” 1948, 32, s. 177. Copyright 1948 American Psychological Association. Reprodukowane za zgodą.

Najłatwiej jednak odczytuje się dane z cyfrowych wyświetlaczy lub liczników. Znane nam cyfrowe zegarki są przykładem tego typu wyświetlacza. Cyfrowe wyświetlacze są popularne w sprzęcie elektronicznym, takim jak odtwarzacze wideo czy kuchenki mikrofalowe.

W | n il WlI/iKż Utlllb li ^JIIWW^II Wjorłiwmiwi.j wviv>ijiv<|v    _0M • _wnw ■    ..p...

bezbłędnie, to jednak nie można ich zastosować w każdej sytuacji. Jeśli liczby zmieniają się nagle lub bardzo szybko, to nie mogą być sprawnie odczytywane i przetwarzane przez operatora. Cyfrowe wyświetlacze są niewygodne również wleily, gdy należy znać kierunek oraz wielkość zmiany, i wiedzieć, na przykład, czy temperatura podnosi się, czy też opada, czy zmienia się powoli, czy też nagle.

Wyświetlacze informacji jakościowych stosuje się wtedy, gdy dokładny odczyt liczbowy nie jest potrzebny. Większość kierowców nie potrzebuje dokładnej Informacji np. o temperaturze silnika. Chcemy natomiast wiedzieć, czy ta temperatura mieści się w przedziale bezpieczeństwa. Operatorowi systemu człowiek - maszyna potrzebna jest jedynie informacja o tym, czy system funkcjonuje we właściwych granicach i czy wartości pomiarów rosną, czy też zmniejszają się w czasie.

Wyświetlacze informacji jakościowych. Są to wyświetlacze, które nie prezentują dokładnych wartości liczbowych; pokazują jedynie czy parametry systemu, takie jak np. temperatura, znajdują się w przedziale bezpieczeństwa, czy też nie.

Typowy wyświetlacz jakościowy pokazano na rys. 13.7. Możliwe przedziały pomiarów są często oznaczone różnymi kolorami; czerwień sygnalizuje niebezpieczeństwo czy nadmiernie wysoką temperaturę, a zieleń - obszar bezpieczeństwa. Taki wyświetlacz pozwala na szybką, trafną weryfikację stanu systemu i zmniejsza ilość informacji technicznych, które musiałby przetworzyć operator.

Rys. 13.7. Wyświetlacz jakościowy

źródło: Na podstawie: E.J. McCormick: Humań factors in engineering and design. McGraw Hill, New York 1976, s. 76.

Kiedy operator często musi odczytywać dane z kilku wyświetlaczy jakościowych, w trafnym odczycie pomaga pewna spójność ich rozmieszczenia (por. rys. 13.8). Takie zaprojektowanie wyświetlaczy, by w podobny sposób podawały informacje o normalnym działaniu systemu, ułatwia odczytywanie komunikatów i wykrywanie zaburzeń. Brak wyraźnej organizacji w rozmieszczeniu wyświetlaczy zmusza operatora od odczytywania każdej informacji z osobna. Spójne rozmieszczenie urządzeń pomiarowych można spotkać w kabinach pilotów, pomieszczeniach kontrolnych elektrowni atomowej i fabrykach z silnie zautomatyzowaną produkcją.

479