CCF20091108008

Rys. 13.8. Spójne i niespójne rozmieszczenie wyświetlaczy.

Źródło: Na podstawie: A. Chapams, W. Gamer & C. Morgan: Applied experimental psychology. Wiley, New York I ‘)49, s. 151. Reprodukowane za zgodą.

Wyświetlacze odczytu kontrolnego należą do najprostszych m/iid/m pomiarowych. Informują operatora czy system jest włączony, czy też wyłjp /mu czy działa bezpiecznie, czy też nie; prawidłowo lub nieprawidłowo. Na piyyklml temperaturę silnika w samochodzie sygnalizuje ostrzegające światełko i d/n.li niemu kierowca wie, czy można kontynuować jazdę, czy też należy zatrzymm ><u z powodu groźby przegrzania silnika. Ten rodzaj wyświetlacza jest c/.iim m nazywany „tak/nie”. System albo może (tak), albo nie może działać (nie).

Wyświetlacze odczytu kontrolnego. Urządzenia, które informują operatom czy system jest włączony, czy też, wyłączony, czy działa bezpiecznie, c/y też nie, prawidłowo, czy nieprawidłowo.

Najczęściej spotykanym wyświetlaczem odczytu kontrolnego jest ostrzega w< o światło. Kiedy światło się nie zapala, system działa w sposób satysfakcjom! jąi y Pojawienie się światła jest sygnałem jakichś zaburzeń w systemie i nakn/rm natychmiastowego podjęcia działań korekcyjnych.

Przy projektowaniu świateł ostrzegawczych uwzględnia się ich jasność. Na panelu urządzeń pomiarowych światło ostrzegawcze powinno być przynajnml»'| dwa razy jaśniejsze niż tło, jeśli ma przyciągnąć uwagę operatora. Ważne |< • i również umieszczenie światła ostrzegawczego. Powinno być ulokowane centralni! w polu widzenia operatora. Ostrzegawcze światło umieszczone na skraju konsoli może pozostać niezauważone, ponieważ pracownik koncentruje się bardziej im urządzeniach umieszczonych w centrum. Wreszcie światło migające łatwiej przyciiign uwagę niż światło ciągłe.

Dzisiejsze urządzenia pomiarowe to nie tylko światła, cyfry czy zegary Wiele informacji pojawia się na ekranach w postaci słów, symboli czy rysunków

I    Irklrontczny system podawania informacji, wykorzystywany w lotnictwie

II    miarowej kontroli ruchu powietrznego, zawiera linie, liczby, symbole graficzne, które informują o lokalizacji obiektów. Okazało sic, że dodanie koloru do wyświetlaczy kabiny pilota zmniejsza liczbę błędów i skraca czas reakcji członków /illogi w odczytywaniu i przetwarzaniu informacji (Macdonald & Cole, 1988).

Amerykańskie siły powietrzne i morskie korzystają z różnego typu urządzeń

I.....darowych. Samoloty mogą poruszać się z szybkością przekraczającą 1000

km/godz. Zaoszczędzenie nawet ułamka sekundy w ruchu oczu pilota może docydować o powodzeniu misji. Przy takich szybkościach pilotowi trudno jest słodzić cel przez przednią szybę i równocześnie odczytywać dane z urządzeń pomiarowych. Nowe rozwiązania umożliwiają wyświetlanie pilotowi potrzebnych ilunych - takich jak stan paliwa czy odległość od celu - bezpośrednio na przedniej uzybie. Dzięki temu pilot nie musi przesuwać spojrzenia z jednego obiektu nn limy. Ten sposób podawania informacji niekiedy nazywa się wyświetluc/ein przed oczami (heads-up display), ponieważ pilot trzyma głowę prosto, putrząi przez przednią szybę i nie musi spoglądać w dół, by odczytać odpowiednie Informacje.

Wyświetlacz przed oczami. Wyświetlacz stosowany w lotnictwie, który prezentuje dane bezpośrednio na przedniej szybie; pilot nie musi przesuwać wzroku na konsolę kontrolną w celu odczytania informacji.

W symulatorach lotów, które stosuje się do szkolenia pilotów wojskowych lulających nisko, środowisko zewnętrzne jest prezentowane w postaci linii generowanych przez komputer oraz symboli przedstawiających zarówno teren, jak i pewne jego obiekty (wieże, drzewa czy budynki). Badania przeprowadzone przez psychologów na zamówienie amerykańskich sił powietrznych pokazały, że w tym sztucznym środowisku szybkość i dokładność rozpoznawania wysokości lotu zmienia się wraz z gęstością obiektów prezentowanych na ekranie. Zwiększeniu gęstości obiektów w otoczeniu towarzyszy znacząca poprawa oceny wysokości. I iodawanie obiektom pewnych szczegółów - w celu nadania im większej realności nie wpływa istotnie na poziom wykonania zadania (Kleiss & Hubbard, 1993).

Informacje podawane drogą wzrokową nie zawsze są tak bardzo skomplikowane czy projektowane dla wybranej grupy operatorów systemu. I tak miliony ludzi wchodzących do sklepów, fabryk czy biur, lub opuszczających je, spotyka na drzwiach informację „pchać” czy „ciągnąć” . Niektóre drzwi trzeba pchać, a inne ciągnąć. Aby odkryć najlepszy wzrokowy sposób podawania tej informacji, przebadano 60 osób w laboratorium i 1100 w warunkach naturalnych. Testowano jedenaście typów sygnałów. Najskuteczniejszym sygnałem (najszybciej identyfikowanym lub wywołującym największe podporządkowanie) był rysunek ręki ze strzałką i słowem „pchać” lub „ciągnąć”, prezentowany horyzontalnie (por. rys. 13.9) (Kline & Beitel, 1994). A zatem nawet prosta informacja wzrokowa może zostać udoskonalona po przeprowadzeniu odpowiednich badań.

481