CCF20091123026

\ 'N

154

rozkazującym w bezokoliczniku np. : "PODKREŚLIĆ WYBRANĄ PRZEZ RESPONDENTA ODPOWIEDŹ"^¹'WPISAĆ CYFRĘ", "POSTAWIĆ KRZYŻYK W ODPOWIEDNIEJ KRATCE" itp. Redagowanie instrukcji w pierwszej osobie liczby mnogiej np. "pytamy respondenta... " czy "nie odczytujemy kafeterii... " lub używanie zwrotów grzecznościowych typu "proszę", "powinno się" - a także "trzeba", "należy" itp, /np. "proszę" czy "prosimy podkreślić wybraną przez respondenta odpowieaź"/ - nie jest wskazane i słuszne zarówno ze względu Ua wydłużenie się zdania, jak też wprowadzanie przy zwracaniu się do ankieterów pewnych elementów zbędnego w tym przypadku "savoir-vivreh".

Wskazówki dla ankieterów w kwestionariuszu mogą być niekiedy również tylko przypomnieniem, że w danym momencie wywiadu trzeba się posłużyć np, kartą respondenta czy innym materiałem pomocniczym lub zadać dodatkowe pytanie, albo że dana część kwestionariusza dotyczy tylko określonej kate gorii respondentów. Instrukcje takie wyglądaj ą wówczas następująco: "KARTA NR ... ", "MAPA", "TEST", "WSZYSCY. RESPONDENCI POZA ROLNIKAMI", "TYLKO KOBIETY ZAMĘŻNE NIEPRACUJĄCE ZAWODOWO", itp.

Poniżej podajemy kilka przykładów odmiennego typu instrukcji dla ankieterów, które znajdują się w różnych kwestionariuszach. Wszystkie te

8

przytoczone niżej instrukcje zostały przygotowane właściwie .

Przykład 1: "Do której z wyszczególnionych na tej karcie kategorii zawodów zalicza Pan/i/ zawód, który Pan/i/ obecnie wykonuje? Proszę przeczytać dokładnie tę kartę i wybrać odpowiednią kategorię".

/KARTA RESPONDENTA NR 5. W MIEJSCU KROPEK WPISAĆ NUMER KATEGORII ZAWODOWEJ, KTÓRĄ RESPONDENT WYBIERZE/

8    N.

Można dodać, że wzory instrukcji dla ankieterów /wzory zarówno dyrektyw zamieszczonych w kwestionariuszu przy pytaniach, jak i wzór odrębnej instrukcji z obiema jej częściami: ogólną i szczegółową można znaleźć we wspomnianych już publikacjach. "Propozycje pytań metryczko-wych" i "Pytania metryczkowe" [l9)[80] . Przedstawione tam instrukcje dla ankieterów, mogą stanowić pewnego rodzaju wzory układania instrukcji do wszystkich pytań kwestionariuszowych /nie tylko metryczkowych/ w badaniach prowadzonych techniką standardowego wywiadu kwestionariuszowego.    ,

•. ^x . ■■

/ ■ :

155

Przykład 2; "Jakie okoliczności skłoniły P, do wyboru zawodu architekta? /ODCZYTAĆ KAFETERIĘ I PODKREŚLIĆ WYBRANE ODPOWIEDZI. RESPONDENT MOŻE WYBRAĆ NAJWYŻEJ 3 OKOLICZNOŚCI.

PO DOKONANIU WYBORU - ZAPYTAĆ/: A która okoliczność była dla P. najważniejsza, a która najmniej ważna? /PRZY OKOLICZNOŚCI "NAJWAŻNIEJSZEJ" POSTAWIĆ CYFRĘ 1, PRZY "NAJMNIEJ" WAŻNEJ - 3, PRZY "ŚREDNIO" WAŻNEJ - 2/. Czy:

L zainteresowanie praktyczną stroną architektury

2.    zainteresowanie techniczną stroną architektury

3.    zainteresowanie społeczną stroną architektury

4.    tradycje rodzinne

i

5.    przypadek?

6.    inne ................................................

Przykład 3:"jak w ostatnią sobotę spędzał P. swój czas wolny?

Chciałbym, aby przypominał P, sobie możliwie szczegółowo, jak P, ten czas spędzał zarówno w domu, jak i poza domem. Proszę kolejno wymienić co P. robił w wolnym czasie w sobotę?

/JEŚLI RESPONDENT NIE MOŻE SOBIE PRZYPOMNIEĆ, POMAGAĆ MU DODATKOWYMI PYTANIAMI;, NIE POZOSTAWIAĆ TEGO PYTANIA BEZ ODPOWIEDZI/".

Przykład 4: "/UWAGA: PY.TANIE ZADAWAĆ TYLKO OSOBOM PRACUJĄCYM W PRZEMYŚLE/

A teraz chciałbym zapytać P. o przebieg P. pracy w ciągu ostatnich 10-ciu lat. Jaką pracę miał P. przed 10 laty? /JEŚLI R; POWIE: PRZED 10 LATY JESZCZE NIE PRACOWAŁEM, ZAPYTAĆ: A jaka była P. pierwsza praca? I OD NIEJ ZACZĄĆ . WPISYWAĆ ODPOWIEDZI I PYTAĆ KOLEJNO, AŻ DO AKTUALNEJ PRACY. UWAGA: ZAPISYWAĆ TYLKO TAKIE PRACE, KTÓRE R. WYKONYWAŁ CO NAJMNIEJ 6 MIESIĘCY/

.................................................w..............

Brak pewnej /tj. zawierającej i część ogólną i szczegółową/ odręb-nej instrukcji dla ankieterów lub brak wskazówek co do sposobów zadawania pytań i zapisywania odpowiedzi w kwestionariuszach, a także niedo-