współczynnik odpływu (dla małych zlewni na terenie płaskim równy 0,1), P - opad roczny średni z wielolecia [m], A - powierzchnia zlewni [km2].
Szerokość dna rowów odprowadzających wody powierzchniowe powinna wynosić minimum 0,3 m, a rowów odbierających wody drenarskie 0,5 m, przy minimalnych spadkach dna 0,4%o. Jeżeli spadek dna rowu, o zadamionych skarpach, przekracza 25%o to wówczas należy stosować stopnie lub bystrotoki.
Szerokości dna rowów prowadzących wody obce wynikają z obliczeń dla przepływu SQ i wymaganego położenia zwierciadła wody pod wylotami drenarskimi przy prędkościach nie przekraczających 1 m/s. Przy zamianie rowów na rurociągi obowiązują ogólne hydrauliczne zasady obliczeń jak dla przewodów zamkniętych.
Nachylenie skarp rowów nieumocnionych należy dostosować do rodzaju gruntów: w gliniastych i torfowych 1:1,5 a w piaszczystych i pylastych 1:2 (Wytyczne, 1988).
Trasy zbieraczy w miarę możliwości powinny przebiegać równolegle do dróg, granic pól, tras rowów, sąsiednich zbieraczy itp., co ułatwi ich wytyczenie, wykonawstwo i renowację sieci. Odległość zbieraczy od terenów zadrzewionych powinna wynosić minimum 20 m.
Spadki zbieraczy dla zapewnienia w nich właściwych warunków przepływu należy stosować zgodnie z zaleceniami podanymi w tabeli 3.1.
Tabela 3.1.
Minimalne i maksymalne spadki rurociągów drenarskich [%o] (Wytyczne, 1978)
Spadki |
Średnice rurociągów fem] | |||||||
5 |
6,5 |
7,5 |
10 |
12,5 |
15 |
17,5 |
20 | |
Minimalne |
( 3 |
2,5 |
2 |
1.5 |
1.5 |
1,5 |
1,5 |
1,5 |
Maksymalne | ||||||||
gleby lekkie |
100 |
65 |
50 |
30 |
20 |
15 |
15 |
10 |
gleby średnie | ||||||||
i ciężkie |
125 |
90 |
75 |
40 |
25 |
20 |
16 |
13 |
Stosowanie spadków mniejszych od podanych w tabeli 3.1. jest możliwe przy projektowaniu tzw. zbieraczy pustych, pod warunkiem zabezpieczenia styków przed zamuleniem i stosowaniem studzienek osadowych przy zmianie spadku z większego na minimalny. Przy tych uwarunkowaniach spadki minimalne zbieraczy średnic do 10 cm, łącznie z tą średnicą, mogą wynosić l,5%o, natomiast l%o dla średnic większych.
Przy drenowaniu gleb kwaśnych (pH < 5,5), podmokłych, zawierających duże ilości żelaza (powyżej 1,5% Fe^ w piaskach i 2,5% w glinach) należy przewidywać trasy zbieraczy nie wymagających częstych zmian kierunków i zróżnicowanych spadków, a poza tym prowadzić oddzielne rurociągi ujmujące wody źródliskowe.
Głębokości zakładania zbieraczy zależą od głębokości drenowania. Z zasady stosuje się górne połączenia sączków ze zbieraczami. Możliwe jest stosowanie połączeń gómo-bocznych i bocznych lecz wyłącznie przy zastosowaniu specjalnych kształtek. Natomiast należy unikać bezpośredniego łączenia sączków ze zbieraczami o średnicy 17,5 cm i większych. Należy wówczas przewidzieć dodatkowe zbieracze równoległe połączone ze zbieraczem głównym przy pomocy studzienki.
Przy stosowaniu sztucznych spadków lub gdy trasa zbieracza przebiega przez lokalne obniżenia jego przykrycie nie może być mniejsze niż 0,7 m. Maksymalne przykrycie zbieraczy, do których podłącza się sączki nie może przekraczać 20% jego głębokości. Nie ustala się ograniczeń dla tych zbieraczy, które tylko transportują wodę.
Studzienki drenarskie na zbieraczach zakłada się w przypadkach gdy:
—• długość zbieracza przekracza 800 m, wówczas należy zastosować studzienki osadnikowe co 400-500 m,
- spadek zbieracza zmienia się na minimalny,
- kierunek trasy zbieracza zmienia się pod kątem mniejszym niż 120°, choć dopuszcza się wówczas stosowanie łuków,
- trasa zbieracza przecina ważniejszą drogę, studzienkę wówczas instaluje się przed drogą,
- w jednym miejscu łączy się więcej niż 2 zbieracze, czyli dwa zbieracze łączone ze zbieraczem głównym,
- łączy się sieć drenarską istniejącą z nowo zakładaną,
- niweleta dna zbieracza ulega przesunięciu ze względu na nagły uskok terenu.
53